Prif logiau cyhoeddus

Dyma rhestr o bob cofnod yn holl logiau Cof y Cwmwd. Gallwch weld rhestr mwy penodol trwy ddewis math o log, enw defnyddiwr (maint llythrennau yn bwysig), neu'r dudalen dan sylw (maint llythrennau yn bwysig hefyd).

• 15:43, 13 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Côr Plant Llanllyfni (Dechrau tudalen newydd gyda "Yr oedd '''Côr Plant Llanllyfni''' mewn bodolaeth ers o leiaf 1908, dan arweiniad Mr William D. Roberts. Merched yn unig oedd yn y côr. Enillodd y côr yn erbyn dau gor arall yn Eisteddfod Capel Bwlan (MC), Llandwrog fis Mai 1908, a hynny gyda chlod mawr gan y beirniad.<ref>''Yr Herald Cymraeg'', 12.5.1908, t.6</ref> Y flwyddyn wedyn, yn Eisteddfod Gadeiriol Pwllheli, fodd bynnaag, gosodwyd y côr yn drydydd allan o bedwar.<ref>''North Wales Express'', 6...")
• 14:39, 13 Rhagfyr 2025 Symudodd Irion sgwrs cyfraniadau y dudalen Cor Meibion Trefor i Côr Meibion Trefor heb adael dolen ailgyfeirio
• 12:04, 13 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Côr Carmel (Dechrau tudalen newydd gyda "Roedd '''Côr Carmel''' yn canu tua 1914, a dichon mai yn ystod flwyddyn honno neu'r flwyddyn gynt y cafodd ei ffurfio. Yr arweinydd oedd R. Hughes Jones (Pencerdd Llifon).<ref>''Y Brython'', 23.4.1914, t.6</ref> Bu i'r ''Herald Cymraeg'' adrodd ddiwedd Mawrth 1914 fod y côr yn brysur yn paratoi at sawl gyfle i gystadlu, yn cynnwys canu yn Eisteddfod Gendlaethol Bangor. Roeddynt hefyd wedi trefnu i ganu yng "Nghyngerdd y Nyrsys" a fyddai'n cael ei gynnal...")
• 09:50, 12 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Iorwerth ap Owain (Yn ailgyfeirio at Edward Owen (Iorwerth ap Owain)) Tagiau: Ailgyfeiriad newydd
• 09:49, 12 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Edward Owen (Iorwerth ap Owain) (Dechrau tudalen newydd gyda "Yr oedd '''Edward Owen''' (1858-wedi 1914), canwr bariton proffesiynol a cherddor yn aelod o deulu neilltuol o gerddorol. Cartref y teulu oedd 4 Pen-y-bont, Nantlle cyn iddynt symud i Frynteg, Tal-y-sarn rywbryd cyn 1871. Yr oedd ei dad, Owen Owens, yn grydd a aned i Owen a Mary Owens ym 1813 ac a hanai o Lanengan; yr oedd ei fam, Margaret, o Walchmai, Ynys Môn. Bu i'r ddau briodi yn Eglwys Sant Rhedyw, Llanllyfni 16 Mawrth 1841.<ref>Archifdy Caern...")
• 13:32, 10 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Côr Tal-y-sarn (Dechrau tudalen newydd gyda "Ffurfiwyd '''Côr Tal-y-sarn''' fis Chwefror 1881 gan gerddor ifanc addawol, Edward Owen (Iorwerth ap Owain)<ref>''Y Genedl Gymreig'', 10.2.1881, t.7</ref>, brawd Mair Alaw ac ewyrth i'r Brodyr Francis. Mae cofnod fod y côr wedi cystadlu yn erbyn Côr Pen-y-groes yng Nghylchwyl flynyddol Undeb Llenyddol Tal-y-sarn fis Mehefin yr un flwyddyn, dan arweiniad Iorwerth ap Owain.<ref>''Y Genedl Gymreig'', 9.6.1881, t.7</ref> Aeth...")
• 10:42, 8 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Symeon o Glynnog (Dechrau tudalen newydd gyda "'''Symeon o Glynnog''' (m.1152) oedd yr ail Archddiacon Bangor y mae ei enw wedi goroesi, gan ddilyn Archddiacon Maurice. Fe'i penodwyd i'r swydd cyn 1137.<ref>M.L. Clarke, ''Bangor Cathedral'' (Caerdydd, 1969), t.110</ref> Ar y pryd, un archddiaconiaeth oedd yn esgobaeth Bangor ac felly bu i Symeon ddal swydd o bwys a dylanwad. Gwyddwn ei fod o, ynghyd ag Esgob Dafydd o Fangor a Phrior St Werburgh, Caer, wrth wely angau Gruffydd ap Cynan ym 1137. Yn hanes y di...")
• 09:46, 8 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Einion ap Madog (Dechrau tudalen newydd gyda "Ychydig a wyddys am fywyd personol '''Einion ap Madog''' (''fl.'' 1237). Hanai o deulu o gyfreithwyr Cymreig a adnabyddir fel ''Llwyth Cilmin Droetu'',sef Cilmin Droed-ddu a oedd yn gysylltiedig â Llanddyfnan ym Môn ond yn wreiddiol o ardal cwmwd Uwchgwyrfai. Roedd yn geifn (perthynas nesaf ar ôl cyfyrder) i'r bardd diweddarach Gruffudd ab yr Ynad Coch, a ganodd farwnad enwog i'r tywysog Llywelyn ap Gruffudd. Enwir tad Einion, Madog ap Rhahawd, yn y...")
• 09:00, 8 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Buchedd Beuno (Categori:)
• 21:48, 7 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Tafarn Ty Isaf (Dechrau tudalen newydd gyda "Credir bod tafarn wedi bodoli mewn tŷ o'r enw '''Tŷ Isaf''' ym mhentref Clynnog-fawr gyferbyn â Gwesty'r Beuno. Roedd hynny yn yr 1860au, gan fod Cyfarwyddiadur Masnach Slater yn rhestru'r lle fel tafarn ym 1868,gan nodi mai John Davis oedd y tafarnwr trwyddedig.<ref>Cyfarwyddiadur Masnach Slater 1868</ref> Mae'n debyg mai oes fer oedd i'r lle fel tafarn, ond ychydig iawn o wybodaeth sydd wedi dod i'r fei. {{eginyn}} ==Cyfeiriadau== Categori:Taf...")
• 14:50, 5 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Fron Dinas (Yn ailgyfeirio at Tŷ Cnap) Tagiau: Ailgyfeiriad newydd
• 14:41, 5 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Categori:Masnachwyr llechi (Dechrau tudalen newydd gyda "Categori:Masnachwyr llechi")
• 14:39, 5 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Categori:Cynghorwyr a henaduriaid (Dechrau tudalen newydd gyda "Categori:Llywodraeth leol Categori:Pobl")
• 14:35, 5 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen David Pierce Williams (Dechrau tudalen newydd gyda "Roedd yr Henadur David Pierce Williams (1843-1915), gŵr o Waunfawr yn wreiddiol yn fasnachwr llechi, cadeirydd Pwyllgor Addysg y sir ac ynad heddwch, a symudodd gyda'i wraig i fyw yn Fron Dinas, Bontnewydd ym 1908. Am flynyddoedd bu'n byw yn Dolafon, Llanberis, ac yn y fan honno fe'i etholwyd fel aelod cyntaf Cyngor Sir Gaernarfon dros y pentref. Wedi sefydlu'r Cyngor, fe'i etholwyd yn gadeirydd cyntaf y Cyngor gan y cynghorwyr. Bu hefyd yn gad...")
• 19:57, 4 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Tŷ Clap (Yn ailgyfeirio at Tŷ Cnap) Tagiau: Ailgyfeiriad newydd
• 19:18, 4 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Tŷ Cnap (Dechrau tudalen newydd gyda "Hen fferm yn ymestyn at ryw 34 erw oedd '''Tŷ Clap''' neu Tŷ Cnap - mae'r sill;afiad yn amrywio gydol y 19g.. Bu'n rhan o Ystad Plas-yn-Bont tan tua 1819, pan chwalwyd yr ystad honno.<ref>W. Gilbert Williams, ‘’Hen Deuluoedd Llanwnda. II. Lewisiaid Plas-yn-Bont’’, Trafodion Cym. Hanes Sir Gaernarfon, cyf. 5 (1944), t.41</ref> Erbyn adeg y map degwm, tua 1840, Anne Ellis, gweddw John Ellis o Ryllech, Llannor<ref>Am hanes y teulu, gweler erthygl ar...")
• 16:48, 4 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Tafarn y Wellington (Dechrau tudalen newydd gyda "Yng Nghyfarwyddiadaur Masnach Slater dyddedig 1868 rhestrir tafarn yn Llanllyfni o'r enw y '''Wellington''', gyda Thomas Owen yn dafarnwr yno. Dyna'r dyn oedd yn dafarnwr ym 1861 yn nhafarn y Cwari a'r dafarn honno'n sefyll gerllaw rhes o dai o'r enw Wellington Terrace. Nid oes sôn yng nghyfrifiadau 1861 na 1871 am Dafarn y Wellington, ond roedd Thomas Owen yn byw yn rhif 1 Rhes Wellington ym 1871, ac yntau'n 89 oed. Yn nes ymlaen yn y g...")
• 16:47, 1 Rhagfyr 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Owen Lloyd (Dechrau tudalen newydd gyda "Roedd '''Owen Lloyd''' yn ŵr bonheddig (“gentleman”) a fi farw ym 1734.<ref>LlGC Cofnodion Profiant B/1734/64</ref>. Gellir ei ystyried fel aelod o’r dosbarth o fân foneddygion a oedd yn dechrau’n ymffurfio’n ddosbarth canol trwy ddilyn galwedigaethau proffesiynol gan nad oedd eu statws cymdeithasol yn ddigonol iddynt gael eu hystyried ymysg rheolwyr naturiol y sir, sef y prif berchnogion ystadau. Yn achos Owen Lloyd, roedd o’n berchen ar rywfaint...")
• 19:41, 20 Tachwedd 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Melin Cae'r Ffridd (Yn ailgyfeirio at Melin Forgan) Tagiau: Ailgyfeiriad newydd
• 17:51, 7 Tachwedd 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Delwedd:Llythyrt wedi cyrraedd.jpeg
• 17:51, 7 Tachwedd 2025 Mae Irion sgwrs cyfraniadau wedi uwchlwytho Delwedd:Llythyrt wedi cyrraedd.jpeg
• 17:50, 7 Tachwedd 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Delwedd:Halton Castle.jpeg
• 17:50, 7 Tachwedd 2025 Mae Irion sgwrs cyfraniadau wedi uwchlwytho Delwedd:Halton Castle.jpeg
• 17:47, 7 Tachwedd 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Delwedd:Pamffled Cadfan.jpg
• 17:47, 7 Tachwedd 2025 Mae Irion sgwrs cyfraniadau wedi uwchlwytho Delwedd:Pamffled Cadfan.jpg
• 11:40, 7 Tachwedd 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Categori:Ymfudo (Dechrau tudalen newydd gyda "Categori:Cymdeithas")
• 20:44, 4 Tachwedd 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Hugh Hughes Cadfan (Yn ailgyfeirio at Hugh Hughes (Cadfan Gwynedd)) Tagiau: Ailgyfeiriad newydd
• 20:38, 4 Tachwedd 2025 Symudodd Irion sgwrs cyfraniadau y dudalen Hugh Cadfan i Cadfan Gwynedd heb adael dolen ailgyfeirio
• 20:37, 4 Tachwedd 2025 Symudodd Irion sgwrs cyfraniadau y dudalen Hugh Hughes (Hugh Cadfan) i Hugh Hughes (Cadfan Gwynedd) heb adael dolen ailgyfeirio
• 20:27, 4 Tachwedd 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Hugh Cadfan (Yn ailgyfeirio at Hugh Hughes (Hugh Cadfan)) Tagiau: Ailgyfeiriad newydd
• 20:26, 4 Tachwedd 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Hugh Hughes (Hugh Cadfan) (Dechrau tudalen newydd gyda "I'w barhau Roedd '''Hugh Hughes''' a fagwyd yn Rhosgadfan yn un o arloeswyr y symudiad i sefydlu trefedigaeth Gymreig a Chymraeg yn y Wladfa. Roedd rhieni Hugh Hughes (Lewis Hughes ac Elinor) yn byw ym Mhengwrli (neu Ben Gwylwyr), ar yr allt rhwng Rhostryfana Rhosgadfan cyn iddynt symud i gartref y teulu, sef Cae'r Odyn - dim ond ychydig gaeau i ffwrdd. Yn ôl rhestr fedydd Hugh Hughes, cafodd ei eni yng nghartref ei fam yn Nhrefdraeth, Môn ond yn [...")
• 16:27, 30 Hydref 2025 Symudodd Irion sgwrs cyfraniadau y dudalen Tafarn y Horse i Tafarn Sign Horse
• 16:25, 30 Hydref 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Tafarn y Horse (Dechrau tudalen newydd gyda "Safai dafarn o'r enw '''Sign Horse''' yn ardal Treddafydd o bentref Pen-y-groes tua chanol y 19g. Mewn adroddiad papur newydd am gyfarfod blynyddol Llys Trwyddedu ardal Caernarfon ym 1865 fodd bynnag, nodwyd mai Elizabeth Griffiths oedd tafarnwraig yr Horse.<ref>''Caernarvon and Denbigh Herald'', 2.9.1865, t.3</ref> Un cyfeiriad arall sydd wedi dod i'r golwg yw hynny yn atgofion Owen Owen, lle nodir bod "Sign...")
• 20:23, 29 Hydref 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Tafarn yr Half Way (Dechrau tudalen newydd gyda "Roedd adeilad o'r enw "Half Way" wedi bod ar y ffordd rhwng Pen-y-groes a phentref Tal-y-sarn ers degawdau cyn bod sôn am dafarn yno. Adeg Cyfrifiad 1881, nodir mai Evan Morris, gof 53 oed a hanai o Sir Fôn oedd yn cadw'r dafarn.<ref>Cyfrifiad plwyf Llanllyfni 1881</ref> Bu'n agored tan ddechrau'r ganrif bresennol, un o dafarnau olaf yDyffryn Nantlle i gau. ==Cyfeiriadau== Categori:Tafarndai")
• 17:25, 29 Hydref 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Tafarn y Machine (Dechrau tudalen newydd gyda "Roedd '''Tafarn y Machine''' yn dafarn a gedwid gan chwarelwr o'r enw Griffith Owen, chwarelwr 35 oed ym 1851, a'r wraig Margaret, 39 oed - y ddau'n lleol, Griffith o blwyf Llandwrog a Margaret o blwyf Llanwnda. Safai'r dafarn yn ardal Coedmadog o bentref Tal-y-sarn, a dichon ei bod yn diwallu anghenion rhai o'r chwarelwyr lleol am gwrw ar ddiwedd sifft.<ref>Cyfrifiad plwyf LLanllyfni 1851</ref> Mewn adroddiad papur newydd am gyfarfod blynyddol Llys Trwyd...")
• 12:08, 29 Hydref 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Tafarn yr Engineer's Arms (Dechrau tudalen newydd gyda "Roedd yr '''Engineer's Arms''' yn dafarn ym mhen gogleddol Pen-y-groes ger Rhesdai Treddafydd.")
• 17:19, 28 Hydref 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Tafarn y Brynkir Arms (Dechrau tudalen newydd gyda "Y dafarn gyntaf ym mhentref Pen-y-groes wrth deithio o gyfeiriad Caernarfon oedd y '''Brynkir Arms''' a godwyd tua 1856. Mae'r adeilad yn sefyll hyd heddiw, gyda'r enw "Gwylfa". Mewn adroddiad papur newydd am gyfarfod blynyddol Llys Trwyddedu ardal Caernarfon ym 1865 nodwyd mai John Griffiths oedd y tafarnwr.<ref>''Caernarvon and Denbigh Herald'', 2.9.1865, t.3</ref> Yn gymharol fuan wedyn fe 'i hetifeddwyd gan feddyg oedd yn ddirwestwr pybyr a roddodd y d...")
• 10:44, 28 Hydref 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Tremlyn (Yn ailgyfeirio at David Davies (Tremlyn)) Tagiau: Ailgyfeiriad newydd
• 10:24, 28 Hydref 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Fferyllfardd (Yn ailgyfeirio at William Morgan Williams (Fferyllfardd)) Tagiau: Ailgyfeiriad newydd
• 12:42, 27 Hydref 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen William Morgan Williams (Fferyllfardd) (Dechrau tudalen newydd gyda "Ar y gweill Roedd Dr '''William Morgan Williams''' (1832[[1877) a adwaenid wrth yr enw barddol "Fferyllfardd" yn feddyg ac yn fardd lled enwog yn ei ddydd. Fe'i anwyd '' ym Mhentre-poeth, Pwllheli ar y 3ydd o Fehefin, 1832, yn fab i William Williams, (''Gwilym Heli''), oedd yn grydd, a oedd ei hun yn dipyn o fardd gwlad. Ac yntau'n fachgennifanc, symudodd y teulu i gyffiniau'r Groeslon]] Dangosodd William Morgan diddordeb mawr mewn bard...")
• 09:56, 27 Hydref 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Elis Wyn o Wyrfai (Yn ailgyfeirio at Ellis Roberts (Elis Wyn o Wyrfai)) Tagiau: Ailgyfeiriad newydd
• 14:33, 23 Hydref 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen John Huxley (Dechrau tudalen newydd gyda "Gŵr o Aberffraw oedd '''John Huxley''', a aned ym 1820, ac yn alod o deulu a ddilynai'r gwaith o felinydd. Credir mai John a Catherine Huxley oedd ei rieni, a'r tad yn dilyn galwedigaeth fel melinydd yn Aberffraw. Roedd ganddo frawd, Owen, ac yn ôl pob tebyg, frawd arall o'r enw George, a fedyddiwyd ym 1826 yn Aberffraw.<ref>Archifdy Ynys Môn, Cofrestr Bedyddiadau plwyf Aberffraw, 1826</ref> Ym 1841, roedd John Huxley yn lodjio yn Stryd yr Wyddfa, Caernarfo...")
• 11:24, 23 Hydref 2025 Symudodd Irion sgwrs cyfraniadau y dudalen Dolydd Arms i Tafarn y Dolydd Arms
• 11:07, 23 Hydref 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Dolydd Arms (Dechrau tudalen newydd gyda "Rhestrwyd y '''Dolydd Arms''' yng Nghyfarwyddiadur Slater dyddiedig 1868.<ref>''Slater's Directory of Gloucestershsire, Herefordshire, Monmouthshire, Shropshire and |Wales, 1868'' (Manceinion a Llundain, 1868) t.587, ar gael ar y Wê ar Wefan ''University of Leicester Special Collections On-line'' [https://leicester.contentdm.oclc.org/digital/collection/p16445coll4/id/90995/rec/3], cyrchwyd 21.10.2025</ref> Nodwyd mai John Huxley oedd y tafarnwr. Mae hi bron yn...")
• 16:10, 22 Hydref 2025 Symudodd Irion sgwrs cyfraniadau y dudalen Crefftwyr a Masnachwyr Uwchgwyrfai i Crefftwyr a Masnachwyr Uwchgwyrfai, 1868
• 14:58, 22 Hydref 2025 Symudodd Irion sgwrs cyfraniadau y dudalen Tafarn y Rêlwê, Pant-glas i Railway Inn, Pant-glas
• 14:57, 22 Hydref 2025 Symudodd Irion sgwrs cyfraniadau y dudalen Tafarn Pant-glas i Tafarn y Rêlwê, Pant-glas
• 15:27, 21 Hydref 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Crefftwyr a Masnachwyr Uwchgwyrfai (Dechrau tudalen newydd gyda "Isod gwelir rhestr '''Crefftwyr a Masnachwyr yn Uwchgwyrfai''' a godwyd o Gyfarwyddiadur Masnach Slater, 1858 sydd yn rhoi argraff o'r ystod o alwedigaethau a busnesau ar wahân i chwarelydda ac amaethu oedd yn bod yn y cwmwd tua 150 o flynyddoedd yn ôl. Mae angen ar bob cymuned ei masnachwyr a chrefftwyr er mwyn i bobl gaffael eu hanghenion nada oes modd eu cynhyrchu gartref. Bu crefftwyr megis gofaint a chryddion wrthi ers canrifoedd yn Uwchgwyrfai, ac...")
• 15:46, 14 Hydref 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Helfa Pen-y-groes (Dechrau tudalen newydd gyda "Ni wyddys fawr am '''Helfa Penygroes''' ond cynhaliwyd cyfarfod fis Ionawr 1828 ac ymhen y flwyddyn eto yn Ionawr 1829. Ar ôl dilyn yr helgwn, aeth pawb i dafarn y Stag am ginio. Gelwid y meistr yn "Comptroller" (sef Rheolwr neu Feistr) ac oedd ganddo ddirprwy. Ym 1828, Griffith Jones oedd y meistr, a Robert Lloyd oedd ei ddirprwy. Y flwyddyn ganlynol, Robert Lloyd oedd y meistr, gyda dyn o'r enw Samuel Wagstaff yn ddirprwy iddo....")
• 16:28, 6 Hydref 2025 Irion sgwrs cyfraniadau created tudalen Delwedd:Map degwm Pen-y-groes.jpg