Erthyglau newydd

Neidio i'r panel llywio Neidio i'r bar chwilio
Erthyglau newydd
Dangos o fotiau | Cuddio ailgyfeiriadau

13 Rhagfyr 2025

  • 15:4315:43, 13 Rhagfyr 2025 Côr Plant Llanllyfni (hanes | golygu) [2,618 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Dechrau tudalen newydd gyda "Yr oedd '''Côr Plant Llanllyfni''' mewn bodolaeth ers o leiaf 1908, dan arweiniad Mr William D. Roberts. Merched yn unig oedd yn y côr. Enillodd y côr yn erbyn dau gor arall yn Eisteddfod Capel Bwlan (MC), Llandwrog fis Mai 1908, a hynny gyda chlod mawr gan y beirniad.<ref>''Yr Herald Cymraeg'', 12.5.1908, t.6</ref> Y flwyddyn wedyn, yn Eisteddfod Gadeiriol Pwllheli, fodd bynnaag, gosodwyd y côr yn drydydd allan o bedwar.<ref>''North Wales Express'', 6...")
  • 12:0412:04, 13 Rhagfyr 2025 Côr Carmel (hanes | golygu) [1,043 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Dechrau tudalen newydd gyda "Roedd '''Côr Carmel''' yn canu tua 1914, a dichon mai yn ystod flwyddyn honno neu'r flwyddyn gynt y cafodd ei ffurfio. Yr arweinydd oedd R. Hughes Jones (Pencerdd Llifon).<ref>''Y Brython'', 23.4.1914, t.6</ref> Bu i'r ''Herald Cymraeg'' adrodd ddiwedd Mawrth 1914 fod y côr yn brysur yn paratoi at sawl gyfle i gystadlu, yn cynnwys canu yn Eisteddfod Gendlaethol Bangor. Roeddynt hefyd wedi trefnu i ganu yng "Nghyngerdd y Nyrsys" a fyddai'n cael ei gynnal...")

12 Rhagfyr 2025

10 Rhagfyr 2025

8 Rhagfyr 2025

  • 10:4210:42, 8 Rhagfyr 2025 Symeon o Glynnog (hanes | golygu) [2,489 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Dechrau tudalen newydd gyda "'''Symeon o Glynnog''' (m.1152) oedd yr ail Archddiacon Bangor y mae ei enw wedi goroesi, gan ddilyn Archddiacon Maurice. Fe'i penodwyd i'r swydd cyn 1137.<ref>M.L. Clarke, ''Bangor Cathedral'' (Caerdydd, 1969), t.110</ref> Ar y pryd, un archddiaconiaeth oedd yn esgobaeth Bangor ac felly bu i Symeon ddal swydd o bwys a dylanwad. Gwyddwn ei fod o, ynghyd ag Esgob Dafydd o Fangor a Phrior St Werburgh, Caer, wrth wely angau Gruffydd ap Cynan ym 1137. Yn hanes y di...")
  • 09:4609:46, 8 Rhagfyr 2025 Einion ap Madog (hanes | golygu) [1,794 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Dechrau tudalen newydd gyda "Ychydig a wyddys am fywyd personol '''Einion ap Madog''' (''fl.'' 1237). Hanai o deulu o gyfreithwyr Cymreig a adnabyddir fel ''Llwyth Cilmin Droetu'',sef Cilmin Droed-ddu a oedd yn gysylltiedig â Llanddyfnan ym Môn ond yn wreiddiol o ardal cwmwd Uwchgwyrfai. Roedd yn geifn (perthynas nesaf ar ôl cyfyrder) i'r bardd diweddarach Gruffudd ab yr Ynad Coch, a ganodd farwnad enwog i'r tywysog Llywelyn ap Gruffudd. Enwir tad Einion, Madog ap Rhahawd, yn y...")
  • 09:0009:00, 8 Rhagfyr 2025 Buchedd Beuno (hanes | golygu) [1,315 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Categori:)

7 Rhagfyr 2025

  • 21:4821:48, 7 Rhagfyr 2025 Tafarn Ty Isaf (hanes | golygu) [474 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Dechrau tudalen newydd gyda "Credir bod tafarn wedi bodoli mewn tŷ o'r enw '''Tŷ Isaf''' ym mhentref Clynnog-fawr gyferbyn â Gwesty'r Beuno. Roedd hynny yn yr 1860au, gan fod Cyfarwyddiadur Masnach Slater yn rhestru'r lle fel tafarn ym 1868,gan nodi mai John Davis oedd y tafarnwr trwyddedig.<ref>Cyfarwyddiadur Masnach Slater 1868</ref> Mae'n debyg mai oes fer oedd i'r lle fel tafarn, ond ychydig iawn o wybodaeth sydd wedi dod i'r fei. {{eginyn}} ==Cyfeiriadau== Categori:Taf...")

5 Rhagfyr 2025

4 Rhagfyr 2025

  • 19:5719:57, 4 Rhagfyr 2025 Tŷ Clap (hanes | golygu) [26 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Yn ailgyfeirio at Tŷ Cnap) Tagiau: Ailgyfeiriad newydd
  • 19:1819:18, 4 Rhagfyr 2025 Tŷ Cnap (hanes | golygu) [4,304 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Dechrau tudalen newydd gyda "Hen fferm yn ymestyn at ryw 34 erw oedd '''Tŷ Clap''' neu Tŷ Cnap - mae'r sill;afiad yn amrywio gydol y 19g.. Bu'n rhan o Ystad Plas-yn-Bont tan tua 1819, pan chwalwyd yr ystad honno.<ref>W. Gilbert Williams, ‘’Hen Deuluoedd Llanwnda. II. Lewisiaid Plas-yn-Bont’’, Trafodion Cym. Hanes Sir Gaernarfon, cyf. 5 (1944), t.41</ref> Erbyn adeg y map degwm, tua 1840, Anne Ellis, gweddw John Ellis o Ryllech, Llannor<ref>Am hanes y teulu, gweler erthygl ar...")
  • 16:4816:48, 4 Rhagfyr 2025 Tafarn y Wellington (hanes | golygu) [811 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Dechrau tudalen newydd gyda "Yng Nghyfarwyddiadaur Masnach Slater dyddedig 1868 rhestrir tafarn yn Llanllyfni o'r enw y '''Wellington''', gyda Thomas Owen yn dafarnwr yno. Dyna'r dyn oedd yn dafarnwr ym 1861 yn nhafarn y Cwari a'r dafarn honno'n sefyll gerllaw rhes o dai o'r enw Wellington Terrace. Nid oes sôn yng nghyfrifiadau 1861 na 1871 am Dafarn y Wellington, ond roedd Thomas Owen yn byw yn rhif 1 Rhes Wellington ym 1871, ac yntau'n 89 oed. Yn nes ymlaen yn y g...")

1 Rhagfyr 2025

  • 16:4716:47, 1 Rhagfyr 2025 Owen Lloyd (hanes | golygu) [7,688 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Dechrau tudalen newydd gyda "Roedd '''Owen Lloyd''' yn ŵr bonheddig (“gentleman”) a fi farw ym 1734.<ref>LlGC Cofnodion Profiant B/1734/64</ref>. Gellir ei ystyried fel aelod o’r dosbarth o fân foneddygion a oedd yn dechrau’n ymffurfio’n ddosbarth canol trwy ddilyn galwedigaethau proffesiynol gan nad oedd eu statws cymdeithasol yn ddigonol iddynt gael eu hystyried ymysg rheolwyr naturiol y sir, sef y prif berchnogion ystadau. Yn achos Owen Lloyd, roedd o’n berchen ar rywfaint...")

20 Tachwedd 2025

4 Tachwedd 2025

30 Hydref 2025

  • 16:2516:25, 30 Hydref 2025 Tafarn Sign Horse (hanes | golygu) [2,170 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Dechrau tudalen newydd gyda "Safai dafarn o'r enw '''Sign Horse''' yn ardal Treddafydd o bentref Pen-y-groes tua chanol y 19g. Mewn adroddiad papur newydd am gyfarfod blynyddol Llys Trwyddedu ardal Caernarfon ym 1865 fodd bynnag, nodwyd mai Elizabeth Griffiths oedd tafarnwraig yr Horse.<ref>''Caernarvon and Denbigh Herald'', 2.9.1865, t.3</ref> Un cyfeiriad arall sydd wedi dod i'r golwg yw hynny yn atgofion Owen Owen, lle nodir bod "Sign...") yr enw gwreiddiol oedd "Tafarn y Horse"

29 Hydref 2025

28 Hydref 2025

27 Hydref 2025

23 Hydref 2025

  • 14:3314:33, 23 Hydref 2025 John Huxley (hanes | golygu) [2,493 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Dechrau tudalen newydd gyda "Gŵr o Aberffraw oedd '''John Huxley''', a aned ym 1820, ac yn alod o deulu a ddilynai'r gwaith o felinydd. Credir mai John a Catherine Huxley oedd ei rieni, a'r tad yn dilyn galwedigaeth fel melinydd yn Aberffraw. Roedd ganddo frawd, Owen, ac yn ôl pob tebyg, frawd arall o'r enw George, a fedyddiwyd ym 1826 yn Aberffraw.<ref>Archifdy Ynys Môn, Cofrestr Bedyddiadau plwyf Aberffraw, 1826</ref> Ym 1841, roedd John Huxley yn lodjio yn Stryd yr Wyddfa, Caernarfo...")
  • 11:0711:07, 23 Hydref 2025 Tafarn y Dolydd Arms (hanes | golygu) [2,020 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Dechrau tudalen newydd gyda "Rhestrwyd y '''Dolydd Arms''' yng Nghyfarwyddiadur Slater dyddiedig 1868.<ref>''Slater's Directory of Gloucestershsire, Herefordshire, Monmouthshire, Shropshire and |Wales, 1868'' (Manceinion a Llundain, 1868) t.587, ar gael ar y Wê ar Wefan ''University of Leicester Special Collections On-line'' [https://leicester.contentdm.oclc.org/digital/collection/p16445coll4/id/90995/rec/3], cyrchwyd 21.10.2025</ref> Nodwyd mai John Huxley oedd y tafarnwr. Mae hi bron yn...") yr enw gwreiddiol oedd "Dolydd Arms"

21 Hydref 2025

  • 15:2715:27, 21 Hydref 2025 Crefftwyr a Masnachwyr Uwchgwyrfai, 1868 (hanes | golygu) [9,036 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Dechrau tudalen newydd gyda "Isod gwelir rhestr '''Crefftwyr a Masnachwyr yn Uwchgwyrfai''' a godwyd o Gyfarwyddiadur Masnach Slater, 1858 sydd yn rhoi argraff o'r ystod o alwedigaethau a busnesau ar wahân i chwarelydda ac amaethu oedd yn bod yn y cwmwd tua 150 o flynyddoedd yn ôl. Mae angen ar bob cymuned ei masnachwyr a chrefftwyr er mwyn i bobl gaffael eu hanghenion nada oes modd eu cynhyrchu gartref. Bu crefftwyr megis gofaint a chryddion wrthi ers canrifoedd yn Uwchgwyrfai, ac...") yr enw gwreiddiol oedd "Crefftwyr a Masnachwyr Uwchgwyrfai"

14 Hydref 2025

  • 15:4615:46, 14 Hydref 2025 Helfa Pen-y-groes (hanes | golygu) [607 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Dechrau tudalen newydd gyda "Ni wyddys fawr am '''Helfa Penygroes''' ond cynhaliwyd cyfarfod fis Ionawr 1828 ac ymhen y flwyddyn eto yn Ionawr 1829. Ar ôl dilyn yr helgwn, aeth pawb i dafarn y Stag am ginio. Gelwid y meistr yn "Comptroller" (sef Rheolwr neu Feistr) ac oedd ganddo ddirprwy. Ym 1828, Griffith Jones oedd y meistr, a Robert Lloyd oedd ei ddirprwy. Y flwyddyn ganlynol, Robert Lloyd oedd y meistr, gyda dyn o'r enw Samuel Wagstaff yn ddirprwy iddo....")

6 Hydref 2025

  • 09:4509:45, 6 Hydref 2025 Pen-y-groes (hanes | golygu) [5,570 beit] Irion (sgwrs | cyfraniadau) (Dechrau tudalen newydd gyda "Y pentref mwyaf yn ardal Dyffryn Nantlle yw Pen-y-groes. Yn wir, dyma'r gymuned fwyaf yn holl gwmwd Uwchgwyrfai ers iddi ddatblygu ynnystod ail hanner y 19g., gan gysgodi pentref bychan hynaf y plwyf, sef Llanllyfni, lle'r oedd eglwys y fro a lle cynhelir ffair ers canrifoedd - a lle'r oedd nifer fwyaf o dafarnau'r dyffryn! ==Cyfeiriadau== Categori:Pentrefi a threflannau")

26 Medi 2025

20 Medi 2025

  • 15:0315:03, 20 Medi 2025 Damweiniau Awyrennau yn Uwchgwyrfai (hanes | golygu) [1,849 beit] Cyfaill Eben (sgwrs | cyfraniadau) (Dechrau tudalen newydd gyda "=== Awyren Halifax yn taro Braich y Cwm === Ar 3 Medi 1943 roedd awyren fomio Halifax ar hediad ymarfer pell o'i chanolfan yng ngorsaf yr Awyrlu yn Lindholme yn Swydd Efrog. Erbyn canol y prynhawn y diwrnod hwnnw roedd cymylau trwchus dros Yr Eifl ac oddeutu 3.00p.m. fe aeth yr awyren yn erbyn ochr Braich y Cwm uwchlaw Trefor. Ffrwydrodd yr awyren a malu'n ddarnau wrth daro'r mynydd a lladdwyd y criw o saith yn y fan a'r lle. Yn fuan wedyn llwyddod...")

18 Medi 2025

Wedi dod o "https://cof.canolfanuwchgwyrfai.cymru/wici/Arbennig:NewPages"