Ffynhonnau Uwchgwyrfai: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
BDim crynodeb golygu |
||
| (Ni ddangosir y 3 golygiad yn y canol gan ddefnyddiwr arall) | |||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Mae nifer o '''ffynhonnau [[Uwchgwyrfai]]''' â hanes sy'n mynd yn ôl gannoedd os nad miloedd o flynyddoedd. Mae gan rai enwau, ac mae rhai yn meddu ar rinweddau gwirioneddol neu honedig. Rhai o'r rhain yw'r ffynhonnau sanctaidd a gysylltir yn aml â saint oes cynnar yr Eglwys | Mae nifer o '''ffynhonnau [[Uwchgwyrfai]]''' â hanes sy'n mynd yn ôl gannoedd os nad miloedd o flynyddoedd. Mae gan rai enwau, ac mae rhai yn meddu ar rinweddau gwirioneddol neu honedig. Rhai o'r rhain yw'r ffynhonnau sanctaidd a gysylltir yn aml â saint oes cynnar yr Eglwys Geltaidd. Rhestrir rhai hynod isod, a cheir erthyglau unigol am rai ohonynt. | ||
Cyn dyddiau pibellau dŵr, roedd gan bob fferm a'r rhan fwyaf o dai ffynnon, naill ai un a fyrlymodd o'r graig gerllaw neu un wedi | Cyn dyddiau pibellau dŵr, roedd gan bob fferm a'r rhan fwyaf o dai ffynnon, naill ai un a fyrlymodd o'r graig gerllaw neu un a oedd wedi ei gwneud trwy dyllu i lawr nes cyrraedd lefel y dŵr yn y ddaear. Yn y man pibellwyd rhai gan greu ffynnon gymunedol yng nghanol pentref (megis yn [[Llandwrog]], neu ddarparu cyflenwad i nifer o dyddynnod a ffermydd y fro (megis yn achos [[Ffynnon Wen, Maes Tryfan|Ffynnon Wen]] ger y [[Bryngwyn]]). | ||
==Ffynhonnau Uwchgwyrfai== | ==Ffynhonnau Uwchgwyrfai== | ||
Dyma restr o rai o ffynhonnau'r cwmwd sydd â hanes neilltuol yn perthyn iddynt<ref>Francis Jones, ''The Holy Wells of Wales'', (Caerdydd, 1954), ''passim''; Comisiwn Henebion Cymru, ''Caernarvonshire'', Cyf.2, (Llundain, 1960), ''passim''; a chyfeiriadau unigol a/neu wybodaeth bersonol</ref>: | Dyma restr o rai o ffynhonnau'r cwmwd sydd â hanes neilltuol yn perthyn iddynt<ref>Francis Jones, ''The Holy Wells of Wales'', (Caerdydd, 1954), ''passim''; Comisiwn Henebion Cymru, ''Caernarvonshire'', Cyf.2, (Llundain, 1960), ''passim''; Gwefan Dyffryn Nantlle [http://www.nantlle.com] a chyfeiriadau unigol a/neu wybodaeth bersonol</ref>: | ||
=== ''Plwyf [[Clynnog Fawr]]'' === | === ''Plwyf [[Clynnog Fawr]]'' === | ||
| Llinell 19: | Llinell 19: | ||
=== ''Plwyf [[Llandwrog]]'' === | === ''Plwyf [[Llandwrog]]'' === | ||
[[Ffynnon Cilmin]] | |||
[[Ffynnon Edliw]] | [[Ffynnon Edliw]] | ||
Golygiad diweddaraf yn ôl 12:45, 31 Mawrth 2022
Mae nifer o ffynhonnau Uwchgwyrfai â hanes sy'n mynd yn ôl gannoedd os nad miloedd o flynyddoedd. Mae gan rai enwau, ac mae rhai yn meddu ar rinweddau gwirioneddol neu honedig. Rhai o'r rhain yw'r ffynhonnau sanctaidd a gysylltir yn aml â saint oes cynnar yr Eglwys Geltaidd. Rhestrir rhai hynod isod, a cheir erthyglau unigol am rai ohonynt.
Cyn dyddiau pibellau dŵr, roedd gan bob fferm a'r rhan fwyaf o dai ffynnon, naill ai un a fyrlymodd o'r graig gerllaw neu un a oedd wedi ei gwneud trwy dyllu i lawr nes cyrraedd lefel y dŵr yn y ddaear. Yn y man pibellwyd rhai gan greu ffynnon gymunedol yng nghanol pentref (megis yn Llandwrog, neu ddarparu cyflenwad i nifer o dyddynnod a ffermydd y fro (megis yn achos Ffynnon Wen ger y Bryngwyn).
Ffynhonnau Uwchgwyrfai
Dyma restr o rai o ffynhonnau'r cwmwd sydd â hanes neilltuol yn perthyn iddynt[1]: