Tramffordd Chwareli Treflan a Garreg-fawr

Codwyd Tramffordd Chwareli Treflan a Garreg-fawr (dwy chwarel ar ochr Isgwyrfai i'r Afon Gwyrfai) er mwyn mynd â'u cynnyrch at y lôn a redai trwy Ddyffryn Gwyrfai ar ochr Uwchgwyrfai i'r afon. Croesodd yr afon ar bont sydd bellach wedi diflannu. Roedd y dramffordd hon yn bodoli cyn i lein Rheilffyrdd Cul Gogledd Cymru agor ym 1877. Roedd hi'n 1902, mae'n debyg, cyn yr ad-drefnwyd pen y dramffordd er mwyn gysylltu â seidin newydd a agorwyd oddi ar y brif lein a hynny oherwydd pwysau gan gwmni cloddfa garreg haearn newydd a rannodd y dramffordd. Cyn hynny, llwytho wagenni a safai ar y brif lein a wnaed yn ôl pob tebyg. Rhannodd y lein fawr a'r seidin yr un lled, sef 1'11 1/2".