Tudur Goch ap Grono: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Cof y Cwmwd
Neidio i'r panel llywio Neidio i'r bar chwilio
← Golygiad hŷn
Dim crynodeb golygu
Hebog (sgwrs | cyfraniadau)
245 golygiad
Dim crynodeb golygu
 
(Ni ddangosir y 14 golygiad yn y canol gan 4 defnyddiwr arall)
Llinell 1: Llinell 1:
Roedd '''Tudur Goch ap Grono (neu Goronwy)''' yn un o briodorion (deiliaid tir) Gwely Wyrion Ystrwyth yn nhrefgordd [[Dinlle]], gan ei fod wedi ei enwi felly mewn stent (arolwg) o [[Uwchgwyrfai]] dyddiedig 13 Gorffennaf 1352.<ref>W Ogwen Williams, ''A Calendar of Caernarvonshire Quarter Sessions Records'', (Caernarfon, 1956), t.248.</ref>
Roedd '''Tudur Goch ap Grono (neu Goronwy)''' yn un o briodorion (deiliaid tir) Gwely Wyrion Ystrwyth yn nhrefgordd [[Dinlle]], gan ei fod wedi ei enwi felly mewn stent (arolwg) o [[Uwchgwyrfai]] dyddiedig 13 Gorffennaf 1352.<ref>W Ogwen Williams, ''A Calendar of Caernarvonshire Quarter Sessions Records'', (Caernarfon, 1956), t.248.</ref>


Roedd o'n ddisgynydd i [[Cilmyn Droed-ddu|Gilmyn Droed-ddu]], trwy [[Ystrwyth ab Ednywain]].
Roedd o'n ddisgynydd i [[Cilmin Droed-ddu|Gilmin Droed-ddu]], trwy [[Ystrwyth ab Ednywain]]. Ym 1352,<ref>''Y Bywgraffiadur Cymreig'', (Llundain, 1953), t.262.</ref> fe briododd â'i chweched chyfnither, Morfudd ferch Howel ferch Iorwerth Fychan, yntau hefyd o linach Cilmin, trwy [[Morgeneu Ynad]]; daeth honno â thiroedd Glynllifon iddo. Roedd yn dad i [[Hwlcyn Llwyd]], y cyntaf o'r teulu y gwyddys i sicrwydd i fyw yng [[Glynllifon|Nglynllifon]]. Roedd ganddo ddau fab iau hefyd, sef Gruffydd, sylfaenydd teulu [[Cwellyn]] a William.<ref>J E Griffith, ''Pedigrees of Anglesey & Caernarvonshire Families'' (Horncastle, 1914), t. 172</ref>


Cafodd Tudur Goch ei eni tua 1310-20, a dywedir iddi arwain mintai gref o 12000 o Gymry i ymladd ochr yn ochr â'r Saeson dan y Brenin Iorwerth III ym mrwydr Cressy (1346); bu hefyd efo'r Tywysog Du ym 1356 mewn ymgyrch ym Mhoitiers, Ffrainc. Oherwydd ei deyrngarwch fe gafodd chwe chyfer o dir ym Maladeulyn, [[Nantlle]], tir a gipiwyd oddi ar un Tudur ap Engan gan Iorwerth I yn ystod rhyfeloedd 1282-4. Credir iddi godi plasty ar y tir hwn a ddaeth yn gartref tuelu Glynniaid Nantlle ymhen ganrifoedd.<ref>J E Griffith, ''Pedigrees of Anglesey and Caernarvonshire Families'', (Horncastle, 1914), t.172.</ref>
Cafodd Tudur Goch ei eni tua 1310-20, a dywedir iddo arwain mintai gref, meddir, o 12000 o Gymry i ymladd ochr yn ochr â'r Saeson dan y Brenin Iorwerth III ym mrwydr Crécy (1346) - er i haneswyr modern amcangyfrif mai tua 10-11000 oedd cyfanswm byddin Lloegr yno<ref>Wikipedia[https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Cr%C3%A9cy], adalwyd 19.07.2018</ref>; bu hefyd efo'r Tywysog Du ym 1356 mewn ymgyrch ym Mhoitiers, Ffrainc. Oherwydd ei deyrngarwch fe gafodd chwe "carucate" neu efallai 720 erw o dir ym [[Llys Baladeulyn|Maladeulyn]], [[Nantlle]], tir a gipiwyd oddi ar Tudur ap Einion gan Iorwerth I yn ystod rhyfeloedd 1282-4. <ref>W. Gilbert Williams, ''Glyniaid Glynllifon'' (Trafodion Cym. Hanes Sir Gaernarfon, cyf.10 (1949)), t.33</ref> ac fe gododd hwnnw gartref iddo fo ei hun, sef Plas Nantlle.<ref>Glyn Roberts, ''The Glynnes and the Wynns of Glynllifon'', (Trafodion Cym. Hanes Sir Gaernarfon, cyf.9 (1948)), t.26</ref>


Priododd ym 1352 â Morfudd ferch Hywel ap Iorwerth Fychan, ei chweched cyfnither, a chyd-aeres tiroedd [[Glynllifon]]. Er iddo gael ei ddisgrifio fel preswylydd Plas Nantlle, symudodd y teulu yn y man i Lynllifon.<ref>''Y Bywgraffiadur Cymreig'', (Llundain, 1953), t.262.</ref>
[[Delwedd:Brwydr Crécy.jpg|bawd|300px|de|Brwydr Crécy. Y Cymry yw'r milwyr gyda bwâu saethu hir ar y dde]]
Credir iddo godi plasty ar y tir hwn a ddaeth yn gartref cangen Nantlle o deulu Glynniaid ymhen canrifoedd.<ref>J E Griffith, ''Pedigrees of Anglesey and Caernarvonshire Families'', (Horncastle, 1914), t.172.</ref> Mae'r tŷ presennol ar y safle, Tŷ Mawr, Nantlle, yn olynydd i dŷ Tudur Goch, a godwyd tua 1545.<ref>Gwefan Discovering Old Welsh Houses [http://discoveringoldwelshhouses.co.uk/library/Hhistory/cae%20014_HH_17_Ty-Mawr-Nanttle.pdf], adalwyd 19.07.2018</ref>


{{eginyn}}


==Cyfeiriadau==
{{cyfeiriadau}}
[[Categori:Pobl]]
[[Categori:Pobl]]
[[Categori:Tirfeddianwyr]]
[[Categori:Unigolion a theuluoedd nodedig]]
[[Categori:Milwyr]]

Golygiad diweddaraf yn ôl 16:41, 7 Ionawr 2021

Roedd Tudur Goch ap Grono (neu Goronwy) yn un o briodorion (deiliaid tir) Gwely Wyrion Ystrwyth yn nhrefgordd Dinlle, gan ei fod wedi ei enwi felly mewn stent (arolwg) o Uwchgwyrfai dyddiedig 13 Gorffennaf 1352.[1]

Roedd o'n ddisgynydd i Gilmin Droed-ddu, trwy Ystrwyth ab Ednywain. Ym 1352,[2] fe briododd â'i chweched chyfnither, Morfudd ferch Howel ferch Iorwerth Fychan, yntau hefyd o linach Cilmin, trwy Morgeneu Ynad; daeth honno â thiroedd Glynllifon iddo. Roedd yn dad i Hwlcyn Llwyd, y cyntaf o'r teulu y gwyddys i sicrwydd i fyw yng Nglynllifon. Roedd ganddo ddau fab iau hefyd, sef Gruffydd, sylfaenydd teulu Cwellyn a William.[3]

Cafodd Tudur Goch ei eni tua 1310-20, a dywedir iddo arwain mintai gref, meddir, o 12000 o Gymry i ymladd ochr yn ochr â'r Saeson dan y Brenin Iorwerth III ym mrwydr Crécy (1346) - er i haneswyr modern amcangyfrif mai tua 10-11000 oedd cyfanswm byddin Lloegr yno[4]; bu hefyd efo'r Tywysog Du ym 1356 mewn ymgyrch ym Mhoitiers, Ffrainc. Oherwydd ei deyrngarwch fe gafodd chwe "carucate" neu efallai 720 erw o dir ym Maladeulyn, Nantlle, tir a gipiwyd oddi ar Tudur ap Einion gan Iorwerth I yn ystod rhyfeloedd 1282-4. [5] ac fe gododd hwnnw gartref iddo fo ei hun, sef Plas Nantlle.[6]

Brwydr Crécy. Y Cymry yw'r milwyr gyda bwâu saethu hir ar y dde

Credir iddo godi plasty ar y tir hwn a ddaeth yn gartref cangen Nantlle o deulu Glynniaid ymhen canrifoedd.[7] Mae'r tŷ presennol ar y safle, Tŷ Mawr, Nantlle, yn olynydd i dŷ Tudur Goch, a godwyd tua 1545.[8]


Cyfeiriadau

  1. ↑ W Ogwen Williams, A Calendar of Caernarvonshire Quarter Sessions Records, (Caernarfon, 1956), t.248.
  2. ↑ Y Bywgraffiadur Cymreig, (Llundain, 1953), t.262.
  3. ↑ J E Griffith, Pedigrees of Anglesey & Caernarvonshire Families (Horncastle, 1914), t. 172
  4. ↑ Wikipedia[1], adalwyd 19.07.2018
  5. ↑ W. Gilbert Williams, Glyniaid Glynllifon (Trafodion Cym. Hanes Sir Gaernarfon, cyf.10 (1949)), t.33
  6. ↑ Glyn Roberts, The Glynnes and the Wynns of Glynllifon, (Trafodion Cym. Hanes Sir Gaernarfon, cyf.9 (1948)), t.26
  7. ↑ J E Griffith, Pedigrees of Anglesey and Caernarvonshire Families, (Horncastle, 1914), t.172.
  8. ↑ Gwefan Discovering Old Welsh Houses [2], adalwyd 19.07.2018
Wedi dod o "https://cof.canolfanuwchgwyrfai.cymru/index.php?title=Tudur_Goch_ap_Grono&oldid=10229"