Afon Rhyd
Yn ôl y mapiau, Afon Rhyd yw enw'r afon sy'n codi rhwng Penrhyn a Chlogwyn-cellog ar lethrau Moel Tryfan, ac yn llifo ar draws y caeau nes llifo o dan bont yng Nghlan-rhyd. Dyma, o bosibl, oedd y rhyd, sef Rhyd y Dimpan, a roddodd yr enw i'r afon. O Lan-rhyd rhed trwy geunant bach cyn belled â Felinwnda lle 'roedd melin flawd, Melin Wnda. Roedd W. Gilbert Williams, fodd bynnag, o'r farn mai Afon Carrog oedd enw cywir yr afon. Mae'n ymuno â'r Afon Carrog (neu Afon Wyled) ger Fferm Blythe, mewn man a elwid gynt yn Abercarrog.[1]
Arferid galw'r afon yn Afon Glan-rhyd weithiau, ac yn yr ardal o gwmpas y Foryd, Afon Storws.[2]
Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu prosiect Cof y Cwmwd drwy ychwanegu ati . Mae manylion am sut i wneud hyn yma