Ffynhonnau Uwchgwyrfai: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Dim crynodeb golygu |
Dim crynodeb golygu |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Mae nifer o '''ffynhonnau [[Uwchgwyrfai]]''' â hanes sy'n mynd yn ôl gannoedd os nad miloedd o flynyddoedd. Mae gan rai enwau, ac mae rhai yn meddu ar rinweddau gwirioneddol neu honedig. Rhai o'r rhain yw'r ffynhonnau sanctaidd a gysylltir yn aml â saint oes cynnar yr Eglwys Celtaidd. Rhestrir rhai hynod isod, a cheir erthyglau unigol am rai ohonynt. | Mae nifer o '''ffynhonnau [[Uwchgwyrfai]]''' â hanes sy'n mynd yn ôl gannoedd os nad miloedd o flynyddoedd. Mae gan rai enwau, ac mae rhai yn meddu ar rinweddau gwirioneddol neu honedig. Rhai o'r rhain yw'r ffynhonnau sanctaidd a gysylltir yn aml â saint oes cynnar yr Eglwys Celtaidd. Rhestrir rhai hynod isod, a cheir erthyglau unigol am rai ohonynt. | ||
Cyn dyddiau pibellau dŵr, roedd gan bob fferm a'r rhan fwyaf o dai ffynnon, naill ai un a fyrlymodd o'r graig neu un wedi tyllu i lawr nes gyrraedd lefel y | Cyn dyddiau pibellau dŵr, roedd gan bob fferm a'r rhan fwyaf o dai ffynnon, naill ai un a fyrlymodd o'r graig gerllaw neu un wedi tyllu i lawr nes gyrraedd lefel y dWr yn y ddaear. Yn y man pibellwyd rhai gan greu ffynnon gymunedol yng nghanol pentref (megis yn [[Llandwrog]], neu ddarparu cyflenwad i nifer o dyddynod a ffermydd y fro (megis yn achos [[Ffynnon Wen]] ger y [[Bryngwyn]]. | ||
==Ffynhonnau Uwchgwyrfai== | ==Ffynhonnau Uwchgwyrfai== | ||
| Llinell 7: | Llinell 7: | ||
''Plwyf [[Clynnog Fawr]]'' | ''Plwyf [[Clynnog Fawr]]'' | ||
[[Ffynnon Beuno]] | |||
[[Ffynnon Ddigwg]] | |||
[[Ffynnon Nantcall]] | |||
''Plwyf [[Llanaelhaearn]]'' | ''Plwyf [[Llanaelhaearn]]'' | ||
[[Ffynnon Aelhaearn]] | |||
''Plwyf [[Llandwrog]]'' | ''Plwyf [[Llandwrog]]'' | ||
[[Ffynnon Wen]] | |||
''Plwyf [[Llanllyfni]]'' | ''Plwyf [[Llanllyfni]]'' | ||
[[Ffynnon Rhedyw]] | |||
''Plwyf [[Llanwnda]]'' | ''Plwyf [[Llanwnda]]'' | ||
[[Ffynnon Armon]] | |||
==Cyfeiriadau== | ==Cyfeiriadau== | ||
{{cyfeiriadau}} | {{cyfeiriadau}} | ||
Fersiwn yn ôl 10:47, 26 Mawrth 2018
Mae nifer o ffynhonnau Uwchgwyrfai â hanes sy'n mynd yn ôl gannoedd os nad miloedd o flynyddoedd. Mae gan rai enwau, ac mae rhai yn meddu ar rinweddau gwirioneddol neu honedig. Rhai o'r rhain yw'r ffynhonnau sanctaidd a gysylltir yn aml â saint oes cynnar yr Eglwys Celtaidd. Rhestrir rhai hynod isod, a cheir erthyglau unigol am rai ohonynt.
Cyn dyddiau pibellau dŵr, roedd gan bob fferm a'r rhan fwyaf o dai ffynnon, naill ai un a fyrlymodd o'r graig gerllaw neu un wedi tyllu i lawr nes gyrraedd lefel y dWr yn y ddaear. Yn y man pibellwyd rhai gan greu ffynnon gymunedol yng nghanol pentref (megis yn Llandwrog, neu ddarparu cyflenwad i nifer o dyddynod a ffermydd y fro (megis yn achos Ffynnon Wen ger y Bryngwyn.
Ffynhonnau Uwchgwyrfai
Dyma restr o rai o ffynhonnau'r cwmwd sydd ahanes neilltuol yn perthyn iddynt[1]:
Plwyf Clynnog Fawr
Ffynnon Beuno Ffynnon Ddigwg Ffynnon Nantcall
Plwyf Llanaelhaearn
Plwyf Llandwrog
Plwyf Llanllyfni
Plwyf Llanwnda
Cyfeiriadau
- ↑ Francis Jones, The Holy Wells of Wales, (Caerdydd, 1954), passim, a chyfeiriadau unigol a/neu wybodaeth bersonol