Pen-y-groes: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Y pentref mwyaf yn ardal [[Dyffryn Nantlle]] yw [[Pen-y-groes]]. Yn wir, dyma'r gymuned fwyaf yn holl gwmwd [[Uwchgwyrfai]] ers iddi ddatblygu ynnystod ail hanner y 19g., gan adael pentref bychan hynaf y plwyf, sef [[Llanllyfni]] yn ei gysgod. Bu sôn am bentref yn Llanllyfni ers y 17g., a dyna lle'r oedd [[Eglwys Sant Rhedyw, Llanllyfni|eglwys y fro]] a lle cynhelid [[Ffair Llanllyfni|ffair]] ers canrifoedd - a lle'r oedd nifer fwyaf o [[Tafarndai Llanllyfni|dafarnau]]'r dyffryn! Er | Y pentref mwyaf yn ardal [[Dyffryn Nantlle]] yw [[Pen-y-groes]]. Yn wir, dyma'r gymuned fwyaf yn holl gwmwd [[Uwchgwyrfai]] ers iddi ddatblygu ynnystod ail hanner y 19g., gan adael pentref bychan hynaf y plwyf, sef [[Llanllyfni]] yn ei gysgod. Bu sôn am bentref yn Llanllyfni ers y 17g., a dyna lle'r oedd [[Eglwys Sant Rhedyw, Llanllyfni|eglwys y fro]] a lle cynhelid [[Ffair Llanllyfni|ffair]] ers canrifoedd - a lle'r oedd nifer fwyaf o [[Tafarndai Llanllyfni|dafarnau]]'r dyffryn! Er i lawer o chwarelwyr fyw ym Mhen-y-groes pan oedd chwareli'r dyffryn ar eu hanterth, roedd Pen-y-groes y tu allan i ardal ddaearyddol y llechfaen, a gwasanaethodd y pentref fel canolfan fasnachol y dyffryn, ac yn y man fe ddatblygodd fel prif leoliad siopau'r dyffryn, a chartref nifer o greffwyr a mân ddiwydiannau. Roedd (ac y mae) chwarel tywod a gro ar gyrrion y pentref. | ||
Ceir darlun cyfoes gwych o'r pentref pan oedd yn tyfu yn nisgrifiad Owen Owen o Ben-y-groes, o'i lyfr ''Hen Atgofion am Ben-y-groes''. Mae darn o'r llyfr yn disgrifio'r pentref tua 1870 wedi ei atgynhyrchu yn '''Cof y Cwmwd''' a gellir ei ddarllen trwy glicio [[Disgrifiad Owen Owen o Ben-y-groes tua 1870|yma]]. | Ceir darlun cyfoes gwych o'r pentref pan oedd yn tyfu yn nisgrifiad Owen Owen o Ben-y-groes, o'i lyfr ''Hen Atgofion am Ben-y-groes''. Mae darn o'r llyfr yn disgrifio'r pentref tua 1870 wedi ei atgynhyrchu yn '''Cof y Cwmwd''' a gellir ei ddarllen trwy glicio [[Disgrifiad Owen Owen o Ben-y-groes tua 1870|yma]]. | ||
Fersiwn yn ôl 10:18, 6 Hydref 2025
Y pentref mwyaf yn ardal Dyffryn Nantlle yw Pen-y-groes. Yn wir, dyma'r gymuned fwyaf yn holl gwmwd Uwchgwyrfai ers iddi ddatblygu ynnystod ail hanner y 19g., gan adael pentref bychan hynaf y plwyf, sef Llanllyfni yn ei gysgod. Bu sôn am bentref yn Llanllyfni ers y 17g., a dyna lle'r oedd eglwys y fro a lle cynhelid ffair ers canrifoedd - a lle'r oedd nifer fwyaf o dafarnau'r dyffryn! Er i lawer o chwarelwyr fyw ym Mhen-y-groes pan oedd chwareli'r dyffryn ar eu hanterth, roedd Pen-y-groes y tu allan i ardal ddaearyddol y llechfaen, a gwasanaethodd y pentref fel canolfan fasnachol y dyffryn, ac yn y man fe ddatblygodd fel prif leoliad siopau'r dyffryn, a chartref nifer o greffwyr a mân ddiwydiannau. Roedd (ac y mae) chwarel tywod a gro ar gyrrion y pentref.
Ceir darlun cyfoes gwych o'r pentref pan oedd yn tyfu yn nisgrifiad Owen Owen o Ben-y-groes, o'i lyfr Hen Atgofion am Ben-y-groes. Mae darn o'r llyfr yn disgrifio'r pentref tua 1870 wedi ei atgynhyrchu yn Cof y Cwmwd a gellir ei ddarllen trwy glicio yma.