Tyrpeg Dolydd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
BDim crynodeb golygu |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Safai giât '''Tyrpeg Dolydd''' ar y ffordd dyrpeg a redai rhwng [[Glan-rhyd]] ym mhlwyf [[Llanwnda]] a [[Pen-y-groes|Phen-y-groes]], ger fferm yr [[Hendre (Llanwnda)|Hendre]], ar y darn o'r hen ffordd a oedd arfer bod yn lôn bost yr A487 nes i [[Ffordd Osgoi | Safai giât '''Tyrpeg Dolydd''' ar y ffordd dyrpeg a redai rhwng [[Glan-rhyd]] ym mhlwyf [[Llanwnda]] a [[Pen-y-groes|Phen-y-groes]], ger fferm yr [[Hendre (Llanwnda)|Hendre]], ar y darn o'r hen ffordd a oedd arfer bod yn lôn bost yr A487 nes i [[Ffordd Osgoi Pen-y-groes]] agor yn 2000. Roedd y tŷ tyrpeg yn dal i sefyll tan y 1980au, pan gafodd ei ddymchwel er mwyn codi tŷ annedd newydd, sef Y Bwthyn. Yn wir, dyna oedd enw'r tŷ tyrpeg ei hun wedi iddo gau fel tollborth ac wedyn gwasanaethu fel tŷ fferm yr Hendre hyd 1919. Roedd y lleoliad wedi cael ei ddewis, mae'n debyg, er mwyn dal yr holl drafnidaeth a theithwyr a anelai am [[Dyffryn Nantlle|Ddyffryn Nantlle]] neu a ddeuai o'r dyffryn hwnnw. Fe'i codwyd rywbryd ar ôl 1810, er nad oes cyfrifon cynnar am incwm y giât. Yr arfer oedd i [[Ymddiriedolaeth Dyrpeg Sir Gaernarfon]] osod pob giât dyrpeg i'r sawl a gynigiai'r swm blynyddol uchaf am yr hawl i godi ar deithwyr a ai heibio'r giât. Giât y Dolydd oedd un o'r giatiau a ddeuai ag incwm sylweddol i'r Ymddiriedolaeth, gyda'r rhent yn amrywio rhwng £96 a £120 y flwyddyn, a hynny rhwng 1840 ac 1881. Dylid cymharu hyn efo'r rhent eithriadol o ryw £400 am giât Pont Seiont, a'r rhent pitw o £10 yn unig a delid am [[Tyrpeg Gelli|Dyrpeg Gelli]] yn [[Nantlle]].<ref>R.T. Pritchard, "The Caernarvonshire Turnpike Trust", ''Cylchgrawn Hanes Sir Gaernarfon'', Cyf.17 (1956), t.69</ref> | ||
==Cyfeiriadau== | ==Cyfeiriadau== | ||
[[Categori:Ffyrdd]] | [[Categori:Ffyrdd]] | ||
Fersiwn yn ôl 14:29, 20 Ionawr 2023
Safai giât Tyrpeg Dolydd ar y ffordd dyrpeg a redai rhwng Glan-rhyd ym mhlwyf Llanwnda a Phen-y-groes, ger fferm yr Hendre, ar y darn o'r hen ffordd a oedd arfer bod yn lôn bost yr A487 nes i Ffordd Osgoi Pen-y-groes agor yn 2000. Roedd y tŷ tyrpeg yn dal i sefyll tan y 1980au, pan gafodd ei ddymchwel er mwyn codi tŷ annedd newydd, sef Y Bwthyn. Yn wir, dyna oedd enw'r tŷ tyrpeg ei hun wedi iddo gau fel tollborth ac wedyn gwasanaethu fel tŷ fferm yr Hendre hyd 1919. Roedd y lleoliad wedi cael ei ddewis, mae'n debyg, er mwyn dal yr holl drafnidaeth a theithwyr a anelai am Ddyffryn Nantlle neu a ddeuai o'r dyffryn hwnnw. Fe'i codwyd rywbryd ar ôl 1810, er nad oes cyfrifon cynnar am incwm y giât. Yr arfer oedd i Ymddiriedolaeth Dyrpeg Sir Gaernarfon osod pob giât dyrpeg i'r sawl a gynigiai'r swm blynyddol uchaf am yr hawl i godi ar deithwyr a ai heibio'r giât. Giât y Dolydd oedd un o'r giatiau a ddeuai ag incwm sylweddol i'r Ymddiriedolaeth, gyda'r rhent yn amrywio rhwng £96 a £120 y flwyddyn, a hynny rhwng 1840 ac 1881. Dylid cymharu hyn efo'r rhent eithriadol o ryw £400 am giât Pont Seiont, a'r rhent pitw o £10 yn unig a delid am Dyrpeg Gelli yn Nantlle.[1]
Cyfeiriadau
- ↑ R.T. Pritchard, "The Caernarvonshire Turnpike Trust", Cylchgrawn Hanes Sir Gaernarfon, Cyf.17 (1956), t.69