Gwersyll Carcharorion Rhyfel y Bontnewydd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda 'Sefydlwyd '''Gwersyll Carcharorion Rhyfel''' yn Y Bontnewydd ym 1943 er mwyn cartrefu carcharorion rhyfel o’r Eidal a oedd yn gweithio ar ffermydd y...' |
BDim crynodeb golygu |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Sefydlwyd '''Gwersyll Carcharorion Rhyfel''' yn [[Y Bontnewydd]] ym 1943 er mwyn cartrefu carcharorion rhyfel o’r Eidal a oedd yn gweithio ar ffermydd yn y gymdogaeth. | Sefydlwyd '''Gwersyll Carcharorion Rhyfel''' yn [[Y Bontnewydd]] ym 1943 er mwyn cartrefu carcharorion rhyfel o’r Eidal a oedd yn gweithio ar ffermydd yn y gymdogaeth. Adroddir hanesion fel yr oeddynt yn rhydd i feicio at eu gwaith ac ati; dywedid bod y carcharorion hyn yn falch eu bod wedi cael eu dal mewn gwirionedd ac yn hapus i fod yng Nghymru. | ||
Ar ôl i’r Eidalwyr gael eu symud oddi yno, rywbryd ym 1944-5, defnyddiwyd y gwersyll ar gyfer carcharorion rhyfel Almeinig o | Ar ôl i’r Eidalwyr gael eu symud oddi yno, rywbryd ym 1944-5, defnyddiwyd y gwersyll ar gyfer carcharorion rhyfel Almeinig o Fai 1945 ymlaen. Er bod y rhyfel wedi dod i ben, ni chaniatawyd i lawer o’r carcharorion hyn ddychwelyd adref tan 1947-8. | ||
Fel yn achos yr Eidalwyr, dangoswyd caredigrwydd | Fel yn achos yr Eidalwyr, dangoswyd caredigrwydd tuag at y dynion hyn ac mae yna dystiolaeth eu bod yn ddigon hapus. Roedd y gwersyll bron gyferbyn â safle [[Cartref Bontnewydd]], ac roedd Gweinidog Capel Moriah (MC), Caernarfon, y Parch Stephen Tudor, a’i wraig, yn gofalu am eu lles. Sefydlwyd llyfrgell ar eu cyfer gan Mr Tudor a gwnaeth Mrs Tudor ginio Sul iddynt bob wythnos. Ar sawl achlysur, chwaraeodd tîm pêl-droed y carcharorion yn erbyn tîm [[RAF Llandwrog]]. | ||
Ar ôl 1948, bu’r gwersyll yn wag tan 1962, pan ddefnyddiwyd y cytiau dros dro fel cartrefi ar gyfer teuluoedd lleol wrth i ystâd tai cyngor Glan Beuno gael eu hadeiladu. Ers hynny, chwalwyd y cytiau, ond mae eu | Ar ôl 1948, bu’r gwersyll yn wag tan 1962, pan ddefnyddiwyd y cytiau dros dro fel cartrefi ar gyfer teuluoedd lleol wrth i ystâd tai cyngor Glan Beuno gael eu hadeiladu. Ers hynny, chwalwyd y cytiau, ond mae eu sylfeini'n dal i’w gweld yn y cae i’r gogledd o ddreif [[Plas Dinas]].<ref>Gwefan ‘’History Points’’, [https://historypoints.org/index.php?page=site-of-pow-camp-bontnewydd], cyrchwyd 09.05.2022</ref> | ||
==Cyfeiriadau== | ==Cyfeiriadau== | ||
Fersiwn yn ôl 17:26, 10 Mai 2022
Sefydlwyd Gwersyll Carcharorion Rhyfel yn Y Bontnewydd ym 1943 er mwyn cartrefu carcharorion rhyfel o’r Eidal a oedd yn gweithio ar ffermydd yn y gymdogaeth. Adroddir hanesion fel yr oeddynt yn rhydd i feicio at eu gwaith ac ati; dywedid bod y carcharorion hyn yn falch eu bod wedi cael eu dal mewn gwirionedd ac yn hapus i fod yng Nghymru.
Ar ôl i’r Eidalwyr gael eu symud oddi yno, rywbryd ym 1944-5, defnyddiwyd y gwersyll ar gyfer carcharorion rhyfel Almeinig o Fai 1945 ymlaen. Er bod y rhyfel wedi dod i ben, ni chaniatawyd i lawer o’r carcharorion hyn ddychwelyd adref tan 1947-8.
Fel yn achos yr Eidalwyr, dangoswyd caredigrwydd tuag at y dynion hyn ac mae yna dystiolaeth eu bod yn ddigon hapus. Roedd y gwersyll bron gyferbyn â safle Cartref Bontnewydd, ac roedd Gweinidog Capel Moriah (MC), Caernarfon, y Parch Stephen Tudor, a’i wraig, yn gofalu am eu lles. Sefydlwyd llyfrgell ar eu cyfer gan Mr Tudor a gwnaeth Mrs Tudor ginio Sul iddynt bob wythnos. Ar sawl achlysur, chwaraeodd tîm pêl-droed y carcharorion yn erbyn tîm RAF Llandwrog.
Ar ôl 1948, bu’r gwersyll yn wag tan 1962, pan ddefnyddiwyd y cytiau dros dro fel cartrefi ar gyfer teuluoedd lleol wrth i ystâd tai cyngor Glan Beuno gael eu hadeiladu. Ers hynny, chwalwyd y cytiau, ond mae eu sylfeini'n dal i’w gweld yn y cae i’r gogledd o ddreif Plas Dinas.[1]