Chwarel Gwernor: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
| (Ni ddangosir y 2 olygiad yn y canol gan 2 ddefnyddiwr arall) | |||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Chwarel lechi weddol fach oedd '''Chwarel Gwernor''', wedi'i lleoli ar ochr | Chwarel lechi weddol fach oedd '''Chwarel Gwernor''', wedi'i lleoli ar ochr ddeheuol [[Dyffryn Nantlle]] hanner ffordd rhwng pentrefi [[Tal-y-sarn]] a [[Nantlle]], wrth ochr y lôn a adeiladwyd yn y 1920au. | ||
Cyn i'r chwarel agor, ond o fewn cof i hen ddynion ym 1907 roedd [[Gwaith copr Gwernor|gwaith copr]] ar y safle, ac roedd olwyn ddwr yno i weithio'r peiriannau.<ref>''Yr Herald Cymreig'', 12.3.1907, t.8</ref> | |||
Roedd yn gweithredu erbyn 1873, pan oedd 20 o ddynion yn gweithio yno, ac yn cynhyrchu oddeutu 1,000 tunnell y flwyddyn. Roedd y llechi'n rhai prin oherwydd eu lliw, sef gwyrdd ariannaidd, ond gan fod haenau llechi gwyrdd a glas yn gymysg, profodd i fod yn gostus, ac aeth y chwarel yn rhy gostus i'w gweithio, gan gau tua 1930. Prynodd Dorothea y lle ond ni bu'r cwmni hwnnw'n ei gweithio. Dyma un o'r chwareli nad oedd â chysylltiad â [[Rheilffordd Nantlle]], a dibynnwyd ar rym dŵr ar gyfer symud llechi, pwmpio a thrin y slabiau.<ref>Jean Lindsay, ''A History of the North Wales Slate Industry'', (Newton Abbot, 1974), t. 322.</ref> Oherwydd hyn, rhaid oedd i'r rheolwyr warchod eu cyflenwad o ddŵr, yn arbennig ar ôl iddynt osod tyrbinau ac olwyn Pelton, ac aethant i gyfraith ym 1907 i atal [[Chwarel Tŷ'n-y-weirglodd]]; Gwernor enillodd yr achos, gydag effeithiau drwg ar Chwarel Tŷ'n-y-weirglodd. Gweler yr hanes [[Achos Dŵr Afon Tŷ Coch|yma]]. | |||
{{eginyn}} | {{eginyn}} | ||
Golygiad diweddaraf yn ôl 16:07, 6 Rhagfyr 2022
Chwarel lechi weddol fach oedd Chwarel Gwernor, wedi'i lleoli ar ochr ddeheuol Dyffryn Nantlle hanner ffordd rhwng pentrefi Tal-y-sarn a Nantlle, wrth ochr y lôn a adeiladwyd yn y 1920au. Cyn i'r chwarel agor, ond o fewn cof i hen ddynion ym 1907 roedd gwaith copr ar y safle, ac roedd olwyn ddwr yno i weithio'r peiriannau.[1]
Roedd yn gweithredu erbyn 1873, pan oedd 20 o ddynion yn gweithio yno, ac yn cynhyrchu oddeutu 1,000 tunnell y flwyddyn. Roedd y llechi'n rhai prin oherwydd eu lliw, sef gwyrdd ariannaidd, ond gan fod haenau llechi gwyrdd a glas yn gymysg, profodd i fod yn gostus, ac aeth y chwarel yn rhy gostus i'w gweithio, gan gau tua 1930. Prynodd Dorothea y lle ond ni bu'r cwmni hwnnw'n ei gweithio. Dyma un o'r chwareli nad oedd â chysylltiad â Rheilffordd Nantlle, a dibynnwyd ar rym dŵr ar gyfer symud llechi, pwmpio a thrin y slabiau.[2] Oherwydd hyn, rhaid oedd i'r rheolwyr warchod eu cyflenwad o ddŵr, yn arbennig ar ôl iddynt osod tyrbinau ac olwyn Pelton, ac aethant i gyfraith ym 1907 i atal Chwarel Tŷ'n-y-weirglodd; Gwernor enillodd yr achos, gydag effeithiau drwg ar Chwarel Tŷ'n-y-weirglodd. Gweler yr hanes yma.
Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu prosiect Cof y Cwmwd drwy ychwanegu ati . Mae manylion am sut i wneud hyn yma