Clynnog Fechan: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
| (Ni ddangosir 1 olygiad rhyngol gan yr un defnyddiwr) | |||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Gwelir yr enw '''Clynnog Fechan''' weithiau ymysg eiddo [[Eglwys Sant Beuno, Clynnog Fawr]] neu [[Clas ac Abaty Sant Beuno|Glas ac Abaty Sant Beuno ]] fel yr oedd yn ystod y Canol Oesoedd. Dywedir mai gŵr o'r enw Idwal a roddodd yr eiddo hwn i'r sefydliad, ynghyd â Phenrhos (na dywedir yn glir yn y ffynonellau pa Benrhos) ac hefyd Aber Braint. Mae aber yr Afon Braint ger Plas Penrhyn a Rhuddgaer, dau blasty ym mhlwyf Llangeinwen yn Ynys Môn, ac mae'n | Gwelir yr enw '''Clynnog Fechan''' weithiau ymysg rhestrau o eiddo [[Eglwys Sant Beuno, Clynnog Fawr]] neu [[Clas ac Abaty Sant Beuno|Glas ac Abaty Sant Beuno ]] fel yr oedd yn ystod y Canol Oesoedd. Dywedir mai gŵr o'r enw Idwal a roddodd yr eiddo hwn i'r sefydliad, ynghyd â Phenrhos (na dywedir yn glir yn y ffynonellau pa Benrhos) ac hefyd Aber Braint. Mae aber yr Afon Braint ger Plas Penrhyn a Rhuddgaer, dau blasty ym mhlwyf Llangeinwen yn Ynys Môn, ac mae'n sicr hefyd fod Clynnog Fechan ym mhlwyf Llangeinwen. Yn wir, Clynnog yw enw'r fferm yn union i'r gorllewin o eglwys y plwyf hwnnw. | ||
Nid oes sicrwydd pwy oedd Idwal, ond | Nid oes sicrwydd pwy oedd Idwal, ond gall mai Idwal Foel ap Anarawd ap Rhodri Fawr, brenin Gwynedd rhwng 916 a'i farwolaeth yn 942 ydoedd.<ref>''Y Bywgraffiadur Cymreig'' (Llundain, 1953), t.385; J.E. Lloyd, ''A History of Wales'' (Llundain, 1954), tt.335-8</ref> | ||
Roedd Eglwys Clynnog Fawr yn eglwys gyfrannogol ("portionary church") yn y Canol Oesoedd hwyr ac roedd ficer yn cael ei benodi i bob cyfran gan reithor y fam egwlys . Clynnog Fechan oedd un o'r pum cyfran hyn, a chyfranogydd Clynnog Fechan oedd ficer Llangeinwen felly.<ref>Colin A. Gresham, “A Further Episode in the History of Clynnog Fawr”, Trafodion Anrh. Gym. y Cymmrodorion, 1966, Rhan II, , t.300</ref> | Roedd Eglwys Clynnog Fawr yn eglwys gyfrannogol ("portionary church") yn y Canol Oesoedd hwyr ac roedd ficer yn cael ei benodi i bob cyfran gan reithor y fam egwlys. Clynnog Fechan oedd un o'r pum cyfran hyn, a chyfranogydd Clynnog Fechan oedd ficer Llangeinwen felly.<ref>Colin A. Gresham, “A Further Episode in the History of Clynnog Fawr”, Trafodion Anrh. Gym. y Cymmrodorion, 1966, Rhan II, , t.300</ref> | ||
Nid oedd y ffaith fod Clynnog Fechan yn rhan o eiddo a dylanwad Eglwys a rheithor Clynnog yn golygu bod unrhyw gysylltiad mwy na hynny efo [[Uwchgwyrfai]]. | Nid oedd y ffaith fod Clynnog Fechan yn rhan o eiddo a dylanwad Eglwys a rheithor Clynnog yn golygu bod unrhyw gysylltiad mwy na hynny efo [[Uwchgwyrfai]]. | ||
Golygiad diweddaraf yn ôl 10:29, 28 Hydref 2024
Gwelir yr enw Clynnog Fechan weithiau ymysg rhestrau o eiddo Eglwys Sant Beuno, Clynnog Fawr neu Glas ac Abaty Sant Beuno fel yr oedd yn ystod y Canol Oesoedd. Dywedir mai gŵr o'r enw Idwal a roddodd yr eiddo hwn i'r sefydliad, ynghyd â Phenrhos (na dywedir yn glir yn y ffynonellau pa Benrhos) ac hefyd Aber Braint. Mae aber yr Afon Braint ger Plas Penrhyn a Rhuddgaer, dau blasty ym mhlwyf Llangeinwen yn Ynys Môn, ac mae'n sicr hefyd fod Clynnog Fechan ym mhlwyf Llangeinwen. Yn wir, Clynnog yw enw'r fferm yn union i'r gorllewin o eglwys y plwyf hwnnw.
Nid oes sicrwydd pwy oedd Idwal, ond gall mai Idwal Foel ap Anarawd ap Rhodri Fawr, brenin Gwynedd rhwng 916 a'i farwolaeth yn 942 ydoedd.[1]
Roedd Eglwys Clynnog Fawr yn eglwys gyfrannogol ("portionary church") yn y Canol Oesoedd hwyr ac roedd ficer yn cael ei benodi i bob cyfran gan reithor y fam egwlys. Clynnog Fechan oedd un o'r pum cyfran hyn, a chyfranogydd Clynnog Fechan oedd ficer Llangeinwen felly.[2]
Nid oedd y ffaith fod Clynnog Fechan yn rhan o eiddo a dylanwad Eglwys a rheithor Clynnog yn golygu bod unrhyw gysylltiad mwy na hynny efo Uwchgwyrfai.