Perchnogion chwareli llechi: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Cof y Cwmwd
Neidio i'r panel llywio Neidio i'r bar chwilio
← Golygiad hŷn
Dim crynodeb golygu
BDim crynodeb golygu
 
(Ni ddangosir y 9 golygiad yn y canol gan ddefnyddiwr arall)
Llinell 1: Llinell 1:
Yr oedd nifer o '''berchnogion chwareli llechi''' yn [[Dyffryn Nantlle|Nyffryn Nantlle]] o'r dyddiau cynharaf ymlaen. Yn y cyfnod modern, cychwynnwyd cloddio am lechi oddeutu 1750 ar ochr [[Mynydd Cilgwyn]], a hynny'n answyddogol, hynny yw heb ganiatâd y tirfeddiannwr honedig, sef Coron Lloegr. O 1800 ymlaen, tyfodd y diwydiant ac unwyd chwareli bach yn unedau mwy dan reolaeth neu berchnogaeth nifer fechan o berchnogion. Rhywbeth nad yw'n cael ei sylweddoli'n aml oedd cyn lleied o dir oedd gan [[Arglwydd Newborough]] yn y dyffryn ei hun ac felly cyn lleied oedd ei ddiddordeb yn y fasnach lechi yno; roedd ganddo chwareli mawr yng Nglynrhonwy, Cedrun (Dyffryn Conwy) a Ffestiniog.
Yr oedd nifer o '''berchnogion chwareli llechi''' yn [[Dyffryn Nantlle|Nyffryn Nantlle]] o'r dyddiau cynharaf ymlaen. Yn y cyfnod modern, cychwynnwyd cloddio am lechi oddeutu 1750 ar ochr [[Mynydd Cilgwyn]], a hynny'n answyddogol, hynny yw heb ganiatâd y tirfeddiannwr honedig, sef Coron Lloegr. O 1800 ymlaen, tyfodd y diwydiant ac unwyd chwareli bach yn unedau mwy dan reolaeth neu berchnogaeth nifer fechan o berchnogion. Rhywbeth nad yw'n cael ei sylweddoli'n aml oedd cyn lleied o dir oedd gan [[Arglwydd Newborough]] yn y dyffryn ei hun ac felly cyn lleied oedd ei ddiddordeb yn y fasnach lechi yno; roedd ganddo chwareli mawr yng Nglynrhonwy, Cedrun (Dyffryn Conwy) a Ffestiniog.
Rhestrir yma y perchnogion yng nghyfeiriaduron cynnar Gogledd Cymru. Ar ôl 1844, nodir i raddau helaeth y cwmnïau'n unig, fel yr unwyd chwareli'n fusnesau mwy ym mherchnogaeth cwmnïau.


Yng Nghyfeiriadur Masnach Pigot, 1828-9, enwir y canlynol:
Yng Nghyfeiriadur Masnach Pigot, 1828-9, enwir y canlynol:
* [[Chwarel Ceunant y Glaw]]: Cyrnol Hughes, (asiant lleol, J. Trimmer)
* [[Chwarel Ceunant y Glaw]]: Cyrnol Hughes, (asiant lleol, J. Trimmer)
* [[Chwarel Coedmadog]]: [[George Bettiss]]
* [[Chwarel Coedmadog]]: [[George Bettiss]]
* [[Chwarel Green]]: George Johnson
* Chwarel Green: George Johnson - hyd yma, nid yw wedi bod yn bosibl adnabod "Chwarel Green"; efallai fod yr enw'n cyfeirio at liw'r llechen, gan fod llechi gwyrdd wedi cael eu cynhyrchu ar ochr dde'r dyffryn. Efallai mai cyfeirio at [[Chwarel Tŷ Mawr Green]] y mae'r cyfeiriad yn y Cyfeiriadur Masnach.
* [[Chwarel Hafod-las]]: Mrs Humphreys
* [[Chwarel Hafodlas]]: Mrs Humphreys
* [[Chwarel Pen-y-bryn]]: [[Richard Garnons]] (asiant lleol, Owen Jones)
* [[Chwarel Pen-y-bryn]]: [[Richard Garnons]] (asiant lleol, Owen Jones)
* [[Chwarel Tal-y-sarn]]: Smith a'r cwmni<ref>Cyfeiriadur Pigot, 1828-9 (copi yn Archifdy Caernarfon)</ref>
* [[Chwarel Tal-y-sarn]]: Smith a'r cwmni<ref>Cyfeiriadur Pigot, 1828-9 (copi yn Archifdy Caernarfon)</ref>


Yng Nghyfeiriadur Pigot, 1835, enwir y canlynol:
* [[Chwarel Coedmadog]]: (asiant, [[George Bettiss]])
* [[Chwarel Dorothea]]: [[William Turner]] a Morgans
* [[Chwarel Pen-y-bryn]]: [[Richard Garnons]]
* [[Chwarel Pen-yr-orsedd]]: Thomas Cane
* Edwin Shelton
* William Turner (iau)
* [[Chwarel Tal-y-sarn]]: Rundel a chwmni<ref>Cyfeiriadur Pigot, 1835 (copi yn Archifdy Caernarfon)</ref>
Yng Nghyfeiriadur Masnach Pigot a Slater, 1844, enwir y canlynol;<ref>I Slater, ''A Directory of Liverpool...together with the whole of North Wales'', (Slater, 1844). Casglwyd yr wybodaeth ym 1843. </ref>
* [[Chwarel Cilgwyn]]: Cwmni Chwarel Lechi Cilgwyn (asiant, Owen Jones)
* [[Chwarel Moel Tryfan]] a [[Chwarel Pen-y-bryn]]: Cwmni Moel Tryfan a Phen-y-bryn (asiant, Thomas Davids)
* [[Chwarel Pen-yr-orsedd]]: Thomas Cane
* [[Chwarel Tal-y-sarn]]: Rundel a chwmni (asiant, Henry R Cox)
* [[Chwarel Dorothea]]: [[William Turner]] a John Morgan


{{eginyn}}
{{eginyn}}
Llinell 17: Llinell 34:
[[Categori:Chwarelydda]]
[[Categori:Chwarelydda]]
[[Categori:Chwareli llechi]]
[[Categori:Chwareli llechi]]
[[Categori:Diwydianwyr a chyfalafwyr]]
[[Categori:Diwydianwyr a Chyfalafwyr]]

Golygiad diweddaraf yn ôl 15:18, 24 Chwefror 2022

Yr oedd nifer o berchnogion chwareli llechi yn Nyffryn Nantlle o'r dyddiau cynharaf ymlaen. Yn y cyfnod modern, cychwynnwyd cloddio am lechi oddeutu 1750 ar ochr Mynydd Cilgwyn, a hynny'n answyddogol, hynny yw heb ganiatâd y tirfeddiannwr honedig, sef Coron Lloegr. O 1800 ymlaen, tyfodd y diwydiant ac unwyd chwareli bach yn unedau mwy dan reolaeth neu berchnogaeth nifer fechan o berchnogion. Rhywbeth nad yw'n cael ei sylweddoli'n aml oedd cyn lleied o dir oedd gan Arglwydd Newborough yn y dyffryn ei hun ac felly cyn lleied oedd ei ddiddordeb yn y fasnach lechi yno; roedd ganddo chwareli mawr yng Nglynrhonwy, Cedrun (Dyffryn Conwy) a Ffestiniog.

Rhestrir yma y perchnogion yng nghyfeiriaduron cynnar Gogledd Cymru. Ar ôl 1844, nodir i raddau helaeth y cwmnïau'n unig, fel yr unwyd chwareli'n fusnesau mwy ym mherchnogaeth cwmnïau.

Yng Nghyfeiriadur Masnach Pigot, 1828-9, enwir y canlynol:

Yng Nghyfeiriadur Pigot, 1835, enwir y canlynol:

Yng Nghyfeiriadur Masnach Pigot a Slater, 1844, enwir y canlynol;[3]

Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu prosiect Cof y Cwmwd drwy ychwanegu ati . Mae manylion am sut i wneud hyn yma


Cyfeiriadau

  1. ↑ Cyfeiriadur Pigot, 1828-9 (copi yn Archifdy Caernarfon)
  2. ↑ Cyfeiriadur Pigot, 1835 (copi yn Archifdy Caernarfon)
  3. ↑ I Slater, A Directory of Liverpool...together with the whole of North Wales, (Slater, 1844). Casglwyd yr wybodaeth ym 1843.
Wedi dod o "https://cof.canolfanuwchgwyrfai.cymru/index.php?title=Perchnogion_chwareli_llechi&oldid=13033"