Clwb Garddio'r Groeslon
Mae Clwb Garddio'r Groeslon yn un o'r cymdeithasau hiraf ei pharhad yn y pentref.
Ffurfiwyd pwyllgor yn Y Groeslon i sefydlu clwb garddio ar 21 Chwefror, 1941. Y swyddogion cyntaf, a rhai a fu'n gwasanaethu am flynyddoedd, oedd: Cadeirydd - Mr R. H. Gruffydd; 1941-1966; Llywydd - Mr Alwyn Hughes-Jones 1944-1959; Trysorydd - Mr John Owen, Siop Newydd 1941-1960; Ysgrifennydd - Mrs M. Jones-Griffith, Bryn Du 1941-1954; a Mr John Parry, Llys Elen yn Ysgrifennydd yr Arddangosfa o 1941-1966 ac wedyn bu'n is-gadeirydd am ddwy flynedd. Penderfynwyd cael cyfarfod cyhoeddus i ddechrau gyda Mr J. Roberts, Madryn, yn annerch ac aethpwyd o amgylch y pentref i chwilio am aelodau; swllt oedd y tâl aelodaeth. Cynhaliwyd yr Arddangosfa gyntaf ym mis Medi 1941 gan arddangos cynnyrch gardd yn unig. Y beirniad oedd Mr Roberts, Madryn.
Byddai'r clwb yn cyfarfod yn ystod y gaeaf i gael cwis neu ffilm neu ddarlith. Dechreuwyd cynnal cystadlaethau arddangos blodau yn ystod y cyfarfodydd ac o hyn y datblygodd y Sioe Aeaf yn y pumdegau i ddangos Blodau Mihangel. Byddai'r aelodau'n gallu archebu hadau a llwch gwrtaith am brisiau ffafriol. Bob haf aent am wibdaith, y rhan amlaf i'r Amwythig, ond weithiau i Erddi Bodnant. Rhoddid Cwpan Schofield i enillydd y mwyaf o farciau yn y Sioe.
Yn ddiweddarach cafwyd swyddogion newydd - Mr John A. Jones, Arlwyn, yn ysgrifennydd o 1956-1972 a H.R. Williams, Dyffryn, yn llywydd ac ysgrifennydd o 1960-1977. Bu rhai fel T. Alun Roberts; Gwilym Jones a John R. Jones yn weithwyr ffyddlon am flynyddoedd.
Mae'r clwb yn dal mewn bodolaeth ond erbyn hyn y prif weithgaredd yw'r sioe flynyddol a gynhelir tua diwedd Awst. Erbyn hyn mae'r categorïau o gystadlaethau wedi ehangu ymhellach i gynnwys pobi, jam a diodydd, crefftau a ffotograffiaeth, a cheir dosbarthiadau cystadlu ar gyfer plant yn unig. Fe'i cynhelir yn Neuadd Y Groeslon.
Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu prosiect Cof y Cwmwd drwy ychwanegu ati . Mae manylion am sut i wneud hyn yma