Capel Pant-glas (A)
Neidio i'r panel llywio
Neidio i'r bar chwilio
Safai Capel Pant-glas yr Annibynwyr ym mhentref Pant-glas ar dalcen ogleddol Pont Pant-glas yn wynebu'r gorllewin, wrth y rhes o adeiladau sydd ar ochr y ffordd fawr.[1]
Ceir disgrifiad o flynyddoedd cynnar yr achos gan Rees a Thomas:
"Mae y lle hwn yn mhlwyf Clynnog Fawr, ar ochr y ffordd o Gaernarfon i Borthmadog. Agorwyd yma gapel bychan y Mawrth a'r Mercher cyntaf yn 1837. Nid yw ond achos bychan, fel llin yn mygu o'r dechreuad, ac y mae wedi cael colledion mawrion trwy fynych symudiadau. Mae y lle wedi bod bob amser mewn cysylltiad â Nazareth, ac yn mwynhau yr un weinidogaeth. Bu ei ddyled yn faich trwm am dymor hir, ac ymdrech fawr a fu raid wneyd i ddyfod yn rhydd o honi. Yr oedd Mr. Jones, Abermaw, a Mr. Ellis, Brithdir, yn gyfrifol am y ddyled, a bu raid iddynt fyned oddiamgylch i gasglu i'w thalu; a bu Mr. John Morgan yn yr adeg y bu yma, yn llawer o help tuag at hyny. Yn ei amser ef hefyd yr adgyweiriwyd pen y capel, a thrwy ffyddlondeb y chwarelwyr yn gweithio yn rhad ar hyd y nos y gwnaed llawr newydd iddo. Yma y dechreuodd Thomas Jones bregethu, yr hwn er's blynyddau bellach sydd wedi ymfudo i America."[2]
Erbyn map Ordnans 1913 (a gyhoeddwyd ym 1920), nodir bod y capel wedi cau. Mae'r adeilad yn dal i sefyll, fodd bynnag, ac wedi ei droi'n dŷ gyda'r enw digon addas, Ger-y-nant.[3] Mae o gynllun hynod, sef yr hen gapel â'i dalcen at y ffordd, a dwy aden fel petai, yn fythynnod unllawr. Ceir yr un cynllun ei weld yng nghapel Bethel (W) yn Rhos-isaf.
Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu prosiect Cof y Cwmwd drwy ychwanegu ati . Mae manylion am sut i wneud hyn yma