Ystad Mynachdy Gwyn
Roedd Ystad Mynachdy Gwyn yn eiddo i [[Teulu Meredydd, Mynachdy Gwyn|deulu'r Meredyddiaid o'r 16g. ymlaen, ar ôl i Thomas ap Gruffydd ap Jenkin brynu prydles o drefgordd Cwm gan Syr John Puleston tua chanol y ganrif honno. Parhaodd yy ystad yn eiddo i'r teulu tan 1778 yn ôl pob golwg, ac er bod rhannau ohoni o bosibl wedi eu colli fel gwaddol i rai o ferched y teulu, enillwyd ambell i eiddo yn yr un modd.
Aeres yr ystad oedd Anna Maria Meredydd, merch yr olaf o'r hen linach wryw, Meyrick Meredydd. Bu farw Anna Maria ym 1828,[1] ond hanner can mlynedd cyn hynny roedd hi wedi gollwng ei gafael ar yr ystad. Mewn gweithred yn y Llyfrgell Genedlaethol ceir rhestr o'i thiroedd:
- ↑ J.E. Griffith, Pedigrees of Anglesey and Caernarvonshire Families (Horncastle, 1914), t206