Ellis Thomas
Ychydig iawn sydd yn wybyddus am Ellis Thomas (1781-?1856), ysgolfeistr ysgol breifat a gynhelid yng nghapel Pisgah, Carmel yn ystod yr 1840au. Roedd yn ŵr o blwyf Llandwrog, gyda gwraig o'r enw Martha (g.1777), a hanai o blwyf Llandygái. Roeddynt yn byw yn Nhan-y-braich ym 1841, ond erbyn 1851 roeddynt wedi symud i gadw'r tŷ capel ym Mhisgah, ac yn y tŷ y cynhelid yr ysgol am rai blynyddoedd. Fe'i disgrifir yn y Cyfrifiad fel athro wedi ymddeol.[1]
Ceir disgrifiad Hugh Menander Jones o'r ysgol yn Y Geninen. Dichon mai John J. Evans, Pencarmel, a aeth ymlaen i fod yn rheolwr Chwarel Dorothea, oedd disgybl mwyaf llwyddiannus yr ysgol.[2] Mae'r disgrifiad ar gael Ysgol Elis Tomos.