Gwenllian Jones

Llenor a bardd oedd "Gwenllian Jones". Ganwyd yn Nhrefor 8 Medi 1940. Mynychodd ysgolion Trefor, Ysgol Ramadeg Pwllheli, a phrifysgolion Abertawe a Bangor. Priododd hogyn o Drefor, John Rowlands, Gwydir Mawr, a'i ddilyn o i bedwar ban byd wrth iddo ddilyn ei alwedigaeth fel Cynllunydd Trefol gyda'r Cenhedloedd Unedig i wledydd a oedd yn datblygu yn ail hanner yr ugeinfed ganrif. Dychwelodd Gwenllian i fyw yng Nghaernarfon yn 1985, er mwyn i'r plant Dafydd a Lora dderbyn addysg Gymraeg. Enillodd hi'r Fedal Ryddiaeth yn Eisteddfod Món am gyfrol a oedd yn 'addasiad o dyddlyfr a llythyrau' a sgwennodd hi tra'n byw yn Bangladesh. Cyoeddwyd y gwaith fel cyfrol 'Llythyrau Bangladesh' yn 1998. Hoff gyfrwng ysgrifennu Gwenllian yn y blynyddoedd diweddar oedd barddoniaeth, ac mi drodd yn ol at ei theithiau a phrofiadau tramor am lawer o'i hysbrydoliaeth. Ond ysgrifennodd hefyd am Gymru, ei hanes, a'i hargyfwng, mewn arddull ffres, gwahanol . e.g. yn ei cherdd 'Amos Jós a chri'r fór-forwyn' gwelwn dranc y Gymraeg mewn darlun graffeg :

           Rwyn'n mygu, rwy'n marw, mae'r holl fyd yn rhy hallt!
           Rwy'n colli cywyddau a'u cynghanedd o'm gwallt.
           Holl sglein wedi darfod,
           A minnau'n fy nghardod
           Yn marw'n rhy gyflym, Amos Jós
           Yn rhy gyflym o lawer,
           Amos Jós.  </ref>