Tir Comin Moel Tryfan
Y mae tir comin Moel Tryfan yn rhan o diroedd y Goron yn y sir. Roedd yn arfer ffurfio mynydd agored rhwng llethrau gogleddol Dyffryn Nantlle a Dyffryn Gwyrfai, gyda'r mynydd isel Moel Tryfan yn ei ganol. Yr arfer oedd gosod y tir ar brydles i dirfeddianwyr lleol, ac yn y 18g Ystad Glynllifon oedd yn dal y brydles. Ym 1796, fodd bynnag, diddymwyd y les ar y sail nad oedd yr ystad yn gweithredu ei dyletswyddau'n briodol, gan ei roi i eraill a oedd am agor chwareli, yn cynnwys John Evans.[1]
Gan nad oedd neb â rheolaeth dros y comin cyfan, bu llawer o setlo answyddogol gan dyddynwyr-chwarelwyr lleol, sydd wedi arwain at batrwm anheddu gwasgaredig.
Mae'r Goron yn dal i arddel ei hawliau ar y comin hyd heddiw.
Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu prosiect Cof y Cwmwd drwy ychwanegu ati . Mae manylion am sut i wneud hyn yma
Cyfeiriadau
- ↑ Gwynfor Pierce Jones ac Alun John Richards, Cwm Gwyrfai, (Llanrwst, 2004), t.219