Bryngaer Dinas Dinlle
Credir i Fryngaer Dinas Dinlle ddyddio'n ôl cyn belled â 3000 o flynyddoedd.
Mae erydu difrifol wedi achosi i lawer o’r hen gaer gwympo i'r traeth islaw, er y gellir gweld hyd heddiw ei huchder ac gellir dychmygu sut yr edrychai yn ei hanterth. Mae dadl rhwng haneswyr lleol o gwmpas y syniad fod y lle hwn yn rhywbeth artiffisial. Mae’r ffaith fod hen lôn Rufeinig yn arwain o’r gaer hon i Gaer Segont (Caernarfon) a elwid yn ‘Sarn Helen’. Mae ffyrdd ‘equestri’ a’r ‘pedestri’ (ffordd i’r marchogion, ac i’r milwyr ar draed) oedd yn arwain o’r gaer i gyfeiriad Caernarfon a’r Foryd.
Darllen Pellach
Williams, Ifor Dinlleana, Trafodion Gymdeithas Hynafiaethol Ynys Mon 1948.
Williams, W. Gilbert Dinas Dinlle, Cymru 1905 (Cyf. 29)