Felinwnda
Mae Felinwnda yn ardal fechan ym mhlwyf Llanwnda, ble mae Ysgol Gynradd Felinwnda, a Chanolfan Bro Llanwnda heddiw.[1]
Y Felin
Gyferbyn â'r ysgol, fe welwn Melin Wnda, (neu Melin Felinwnda), y felin sydd wedi ei throi yn dy heddiw. Melin Pengwern oedd yr enw cynharach. Rhedai'r rhod ddŵr y tu cefn i'r felin o Afon Rhyd.
Ysgol
Codwyd ysgol gynradd yn 1896 (angen cywiro) yn dwyn yr enw Ysgol Dinas, a'i phrifathro cyntaf oedd [W. Gilbert Williams], Rhostryfan. Heddiw Ysgol Felinwnda yw, gyda tua 25 i 30 o blant. Mae'r ysgol wedi uno dan un pennaeth efo Ysgol Llandwrog.
Evan Jones
Y melinydd pan agorwyd yr ysgol oedd Evan Jones. Roedd yn falch o weld ysgol newydd ger llaw, ond fe oedd yna adegau pan gollai ei dymer yn llwyr pan fyddai plant yn mynd i'w ardd i ddwyn eirin. [2] o Evan Jones yn rhuthro i mewn i'r ysgol yn bytheirio ar y plant am ddwyn eirin. Gorchymwyd y plant i beidio mynd ar gyfyl gardd Evan Jones gan y prifathro. Beth amser wedyn daeth y prifathro allan o'r ysgol a gweld y plant yn y coed eirin, ac Evan Jones yn eistedd yn eu gwylio. Roedd y plant wedi cael caniatâd i gael yr eirin, ac roedd Evan Jones wedi tanseilio awdurdod y prifathro. Bu farw Evan Jones yn 1934 (angen cywiro), ac fe godwyd arian gan gyn ddisgyblion yr ysgol er mwyn talu am garreg fedd iddo. Mae'r fedd ym mynwent Eglwys Sant Gwyndaf, Llanwnda gyda'r ffaith yma wedi ei nodi arni.
Canolfan Bro Llanwnda
Codwyd canolfan gymunedol y drws nesaf i'r ysgol yn 2006, canolfan sydd yn gwasanaethu ardal eang o Lanfaglan i Landwrog. Mae'r ysgol yn gwneud defnydd o'r ganolfan, ac mae Cymdeithas Hanes y Tair Llan[1] leol wedi dechrau yno, ac hefyd clwb garddio.
Gwaith
Yng nghefn y ganolfan ceir iard Menai Tractors a safle lorïau sydd yn cyflogi dros ugain o bobl.