Pont Newydd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
'''Pont Newydd''' yw enw'r bont a saif ar ffin cwmwd Uwchgwyrfai rhwng hen derfynnau plwyfi [[Llanwnda]] a Llanbeblig. Mae'n croesi [[Afon Gwyrfai]], yr ail bont ffordd o'r môr, a drosti rhêd y ffordd A487, sy'n arwain i Borthmadog. Serch yr enw, nid y bont bresennol a roddodd yr enw i'r pentref sy'n sefyll y ddau ben iddi, sef [[Y Bontnewydd]]. Mae'r enw yn cyfeirio at y bont flaenorol dros Afon Gwyrfai a oedd yno, mae'n debyg, cyn y 17g pan godwyd [[Plas-y-bont]] gerllaw.Yn wir, mae sôn am fan a elwid | '''Pont Newydd''' yw enw'r bont a saif ar ffin cwmwd Uwchgwyrfai rhwng hen derfynnau plwyfi [[Llanwnda]] a Llanbeblig. Mae'n croesi [[Afon Gwyrfai]], yr ail bont ffordd o'r môr, a drosti rhêd y ffordd A487, sy'n arwain i Borthmadog. Serch yr enw, nid y bont bresennol a roddodd yr enw i'r pentref sy'n sefyll y ddau ben iddi, sef [[Y Bontnewydd]]. Mae'r enw yn cyfeirio at y bont flaenorol dros Afon Gwyrfai a oedd yno, mae'n debyg, cyn y 17g pan godwyd [[Plas-y-bont]] gerllaw.Yn wir, mae sôn am fan a elwid y bont newydd ("''the new brige''") mor gynnar â 1552.<ref>Archifdy Caernarfon, Llyfr Amodrwymau'r Llys Chwarter Ebrill 1552, t.5</ref> Mae'r bont bresennol yn dyddio o 1840, ac fe'i gwnaed o'r newydd ar ôl dymchwel yr hen bont. | ||
Roedd cost yr holl waith yn uchel ar y pryd, sef £454, oherwydd yr angen i chwalu'r hen bont, darparu ffordd newydd dros dro tra oedd y gwaith o adeiladu'n mynd rhagddo, cryfhau rhai tai cyfagos dros dro, a chwalu beudy o eiddo John Williams, cigydd. Lewis Williams, saer maen o Gaernarfon oedd y contractor. Ni aeth y gwaith rhagddo'n ddidrafferth a rhaid oedd i'r ynadon a syrfewr y sir ymholi ym 1841 i gamgymeriadau a arweiniodd ar ran o'r gwaith cychwynnol chwalu.<ref>Archifdy Gwynedd, XPlansB/40</ref> | Roedd cost yr holl waith yn uchel ar y pryd, sef £454, oherwydd yr angen i chwalu'r hen bont, darparu ffordd newydd dros dro tra oedd y gwaith o adeiladu'n mynd rhagddo, cryfhau rhai tai cyfagos dros dro, a chwalu beudy o eiddo John Williams, cigydd. Lewis Williams, saer maen o Gaernarfon oedd y contractor. Ni aeth y gwaith rhagddo'n ddidrafferth a rhaid oedd i'r ynadon a syrfewr y sir ymholi ym 1841 i gamgymeriadau a arweiniodd ar ran o'r gwaith cychwynnol chwalu.<ref>Archifdy Gwynedd, XPlansB/40</ref> | ||
Fersiwn yn ôl 14:29, 5 Ebrill 2019
Pont Newydd yw enw'r bont a saif ar ffin cwmwd Uwchgwyrfai rhwng hen derfynnau plwyfi Llanwnda a Llanbeblig. Mae'n croesi Afon Gwyrfai, yr ail bont ffordd o'r môr, a drosti rhêd y ffordd A487, sy'n arwain i Borthmadog. Serch yr enw, nid y bont bresennol a roddodd yr enw i'r pentref sy'n sefyll y ddau ben iddi, sef Y Bontnewydd. Mae'r enw yn cyfeirio at y bont flaenorol dros Afon Gwyrfai a oedd yno, mae'n debyg, cyn y 17g pan godwyd Plas-y-bont gerllaw.Yn wir, mae sôn am fan a elwid y bont newydd ("the new brige") mor gynnar â 1552.[1] Mae'r bont bresennol yn dyddio o 1840, ac fe'i gwnaed o'r newydd ar ôl dymchwel yr hen bont.
Roedd cost yr holl waith yn uchel ar y pryd, sef £454, oherwydd yr angen i chwalu'r hen bont, darparu ffordd newydd dros dro tra oedd y gwaith o adeiladu'n mynd rhagddo, cryfhau rhai tai cyfagos dros dro, a chwalu beudy o eiddo John Williams, cigydd. Lewis Williams, saer maen o Gaernarfon oedd y contractor. Ni aeth y gwaith rhagddo'n ddidrafferth a rhaid oedd i'r ynadon a syrfewr y sir ymholi ym 1841 i gamgymeriadau a arweiniodd ar ran o'r gwaith cychwynnol chwalu.[2]
Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu prosiect Cof y Cwmwd drwy ychwanegu ati . Mae manylion am sut i wneud hyn yma