Ystad Pant Du: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
| (Ni ddangosir y 11 golygiad yn y canol gan 2 ddefnyddiwr arall) | |||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
==Hanes yr ystad== | |||
Mae'n ymddangos i '''Ystad Pant Du''' ddod at ei gilydd, o dair cyfeiriad: | |||
* tiroedd a etifeddwyd gan Catherine ap Huw ap Robert o [[Tal-y-mignedd Isaf]], [[Nantlle]]; | |||
* tiroedd a oedd gynt yn rhan o ystad Cors-y-gedol, Dyffryn Ardudwy, a ddaeth yn eiddo i John ap Gruffydd Fychan, mab Cors-y-gedol, a briododd â Chatherine; a | |||
* tiroedd [[Plas Llanwnda]], a ddaeth gydag Ann, ail wraig, y Capten Richard Garnons.<ref>W.R. Ambrose, ''Nant Nantlle'', (Pen-y-groes, 1872), t.29</ref> | |||
== | ==Hyd a lled yr ystad== | ||
Roedd | Roedd Ystad Pant Du yn un o brif ystadau [[Dyffryn Nantlle]] hyd at y 19g., pan oedd yn eiddo i [[Richard Garnons]], perchennog chwareli a ddatblygwyd dan ei reolaeth. Hen dŷ ac ystad yn perthyn i deuluoedd [[Teulu Pant Du|Humprhreys a Garnons]] oedd, wedi ei ganoli lle mae gwinllan [[Pant Du]] heddiw. | ||
Ym 1813, fe wnaed arolwg o'r ystad<ref>Llyfrgell Genedlaethol Cymru, Llsgr. 11507E</ref>, a oedd y pryd hynny'n cynnwys 1808 acer, yn y plwyfi canlynol: | |||
===LLANBEBLIG=== | ===LLANBEBLIG=== | ||
Llidiart Gwyn | Llidiart Gwyn; Cae Samuel; Cae Llechfain; Maes Barcer; Pen’rallt; Pengelli | ||
(''Mae'n debyg bod yr eiddo hwn wedi dod i mewn i ystad Pant Du trwy briodas Ann merch William Wynn, Plas Llanwnda a'r Capten Richard Garnons(1735-1803)'') | |||
===LLANFAGLAN=== | ===LLANFAGLAN=== | ||
| Llinell 12: | Llinell 19: | ||
===LLANDWROG=== | ===LLANDWROG=== | ||
Braich-y-trigwr-mawr; Cae Morfudd; Cae Iago; Cefn-y-beddau; Bedd Gwenan; Cae Halen; Pen-y-bryn; Tal-y-sarn; Blaen-y-cae; Pen-y-cae | Braich-y-trigwr-mawr; Cae Morfudd; Cae Iago; Cefn-y-beddau; Bedd Gwenan; Cae Halen; Pen-y-bryn; Tal-y-sarn; Blaen-y-cae; Pen-y-cae. | ||
===LLANLLYFNI=== | ===LLANLLYFNI=== | ||
Pant Du; Llwyn-onn; Tŷ Mawr; Taldrwst; Tal-y-maes; Tŷ’n Llan; Dol Ifan; Tŷn-y-pwll | [[Pant Du]]; Llwyn-onn; Tŷ Mawr; Taldrwst; Tal-y-maes; Tŷ’n Llan; Dol Ifan; Tŷn-y-pwll. Ni restrwyd fferm [[Tal-y-mignedd Isaf]] er bod y fferm honno hefyd yn rhan o eiddo Pant Du. | ||
===LLANWNDA=== | ===LLANWNDA=== | ||
Plas Llanwnda; Rhedynog-felen Fach; Felinwnda; Pen-y-cae; Tyddyn Bychan; Cae Glas; Tŷ Mawr; Pen-rhos; Cae Ciprys | Plas Llanwnda; Rhedynog-felen Fach; [[Felinwnda]]; Pen-y-cae; Tyddyn Bychan; Cae Glas; Tŷ Mawr; Pen-rhos; Cae Ciprys | ||
(''Mae'n debyg bod yr eiddo hwn wedi dod i mewn i ystad Pant Du trwy briodas Ann merch William Wynn, Plas Llanwnda a'r Capten Richard Garnons(1735-1803)'') | |||
===LLANDEGFAN (Ynys Môn)=== | ===LLANDEGFAN (Ynys Môn)=== | ||
Golygiad diweddaraf yn ôl 10:29, 29 Ionawr 2021
Hanes yr ystad
Mae'n ymddangos i Ystad Pant Du ddod at ei gilydd, o dair cyfeiriad:
- tiroedd a etifeddwyd gan Catherine ap Huw ap Robert o Tal-y-mignedd Isaf, Nantlle;
- tiroedd a oedd gynt yn rhan o ystad Cors-y-gedol, Dyffryn Ardudwy, a ddaeth yn eiddo i John ap Gruffydd Fychan, mab Cors-y-gedol, a briododd â Chatherine; a
- tiroedd Plas Llanwnda, a ddaeth gydag Ann, ail wraig, y Capten Richard Garnons.[1]
Hyd a lled yr ystad
Roedd Ystad Pant Du yn un o brif ystadau Dyffryn Nantlle hyd at y 19g., pan oedd yn eiddo i Richard Garnons, perchennog chwareli a ddatblygwyd dan ei reolaeth. Hen dŷ ac ystad yn perthyn i deuluoedd Humprhreys a Garnons oedd, wedi ei ganoli lle mae gwinllan Pant Du heddiw.
Ym 1813, fe wnaed arolwg o'r ystad[2], a oedd y pryd hynny'n cynnwys 1808 acer, yn y plwyfi canlynol:
LLANBEBLIG
Llidiart Gwyn; Cae Samuel; Cae Llechfain; Maes Barcer; Pen’rallt; Pengelli
(Mae'n debyg bod yr eiddo hwn wedi dod i mewn i ystad Pant Du trwy briodas Ann merch William Wynn, Plas Llanwnda a'r Capten Richard Garnons(1735-1803))
LLANFAGLAN
Cae Eithin
LLANDWROG
Braich-y-trigwr-mawr; Cae Morfudd; Cae Iago; Cefn-y-beddau; Bedd Gwenan; Cae Halen; Pen-y-bryn; Tal-y-sarn; Blaen-y-cae; Pen-y-cae.
LLANLLYFNI
Pant Du; Llwyn-onn; Tŷ Mawr; Taldrwst; Tal-y-maes; Tŷ’n Llan; Dol Ifan; Tŷn-y-pwll. Ni restrwyd fferm Tal-y-mignedd Isaf er bod y fferm honno hefyd yn rhan o eiddo Pant Du.
LLANWNDA
Plas Llanwnda; Rhedynog-felen Fach; Felinwnda; Pen-y-cae; Tyddyn Bychan; Cae Glas; Tŷ Mawr; Pen-rhos; Cae Ciprys
(Mae'n debyg bod yr eiddo hwn wedi dod i mewn i ystad Pant Du trwy briodas Ann merch William Wynn, Plas Llanwnda a'r Capten Richard Garnons(1735-1803))
LLANDEGFAN (Ynys Môn)
Cae Cocsydd
Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu prosiect Cof y Cwmwd drwy ychwanegu ati . Mae manylion am sut i wneud hyn yma