Sarn Wyth-dŵr: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
BDim crynodeb golygu |
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
'''Sarn Wyth-dŵr''' oedd enw'r sarn ger [[Plas Dorothea]] a groesai o un ochr i [[Dyffryn Nantlle|Ddyffryn Nantlle]] i'r llall, i'r de o safle [[Plas Tal-y-sarn]], ar yr hen ffordd o bentref [[Llanllyfni]] a [[Tan'rallt|Tan'rallt]] i ardal [[Baladeulyn]], lle mae pentref [[Nantlle]] yn awr. Mae'r enw "Tal-y-sarn" ei hun yn dyst i fodolaeth Sarn Wyth-dŵr. Sarn yw'r gair am arglawdd a godwyd i ganiatáu i bobl dramwyo'r ffordd ar draws mannau corsiog, ac mae yna le i gredu bod wyth cwlfert neu sianel yn rhedeg o dan y ffordd ger y bont ar draws yr [[Afon Llyfni|afon]], pont a elwir yn [[Pont Sarn Wyth-dŵr|Bont Sarn Wyth-dŵr]]. | '''Sarn Wyth-dŵr''' oedd enw'r sarn ger [[Plas Dorothea]] a groesai o un ochr i [[Dyffryn Nantlle|Ddyffryn Nantlle]] i'r llall, i'r de o safle [[Plas Tal-y-sarn]], ar yr hen ffordd o bentref [[Llanllyfni]] a [[Tan'rallt|Tan'rallt]] i ardal [[Baladeulyn]], lle mae pentref [[Nantlle]] yn awr. Mae tystiolaeth ddogfennol ar gael o 1655 bod y sarn wedi ei hadeiladu cyn hynny.<ref>Archifdy Caernarfon, XQS/1654+1655/22</ref> | ||
Mae'r enw "Tal-y-sarn" ei hun yn dyst i fodolaeth Sarn Wyth-dŵr. Sarn yw'r gair am arglawdd a godwyd i ganiatáu i bobl dramwyo'r ffordd ar draws mannau corsiog, ac mae yna le i gredu bod wyth cwlfert neu sianel yn rhedeg o dan y ffordd ger y bont ar draws yr [[Afon Llyfni|afon]], pont a elwir yn [[Pont Sarn Wyth-dŵr|Bont Sarn Wyth-dŵr]]. | |||
Wedi i ddŵr dorri i mewn i dwll mawr [[Chwarel Dorothea]] ac i [[Llyn Nantlle Isaf|Lyn Nantlle Isaf]] gael ei sychu - ac wedi i ran o'r hen ffordd o bentref [[Tal-y-sarn]] i gyfeiriad Nantlle gwympo i dwll yr ochr arall i'r chwarel - adeiladwyd ffordd newydd sbon ar linell newydd ar hyd y dyffryn yn y 1920au. Mae lôn gefn Petris yn rhan o'r hen lôn a redai ar draws y sarn, ond mae bron pob arwydd o'r sarn gynt wedi diflannu o dan domennydd llechi, a'r ffordd ei hun ar gau dros yr hen bont. | Wedi i ddŵr dorri i mewn i dwll mawr [[Chwarel Dorothea]] ac i [[Llyn Nantlle Isaf|Lyn Nantlle Isaf]] gael ei sychu - ac wedi i ran o'r hen ffordd o bentref [[Tal-y-sarn]] i gyfeiriad Nantlle gwympo i dwll yr ochr arall i'r chwarel - adeiladwyd ffordd newydd sbon ar linell newydd ar hyd y dyffryn yn y 1920au. Mae lôn gefn Petris yn rhan o'r hen lôn a redai ar draws y sarn, ond mae bron pob arwydd o'r sarn gynt wedi diflannu o dan domennydd llechi, a'r ffordd ei hun ar gau dros yr hen bont. | ||
Golygiad diweddaraf yn ôl 16:47, 8 Rhagfyr 2022
Sarn Wyth-dŵr oedd enw'r sarn ger Plas Dorothea a groesai o un ochr i Ddyffryn Nantlle i'r llall, i'r de o safle Plas Tal-y-sarn, ar yr hen ffordd o bentref Llanllyfni a Tan'rallt i ardal Baladeulyn, lle mae pentref Nantlle yn awr. Mae tystiolaeth ddogfennol ar gael o 1655 bod y sarn wedi ei hadeiladu cyn hynny.[1]
Mae'r enw "Tal-y-sarn" ei hun yn dyst i fodolaeth Sarn Wyth-dŵr. Sarn yw'r gair am arglawdd a godwyd i ganiatáu i bobl dramwyo'r ffordd ar draws mannau corsiog, ac mae yna le i gredu bod wyth cwlfert neu sianel yn rhedeg o dan y ffordd ger y bont ar draws yr afon, pont a elwir yn Bont Sarn Wyth-dŵr.
Wedi i ddŵr dorri i mewn i dwll mawr Chwarel Dorothea ac i Lyn Nantlle Isaf gael ei sychu - ac wedi i ran o'r hen ffordd o bentref Tal-y-sarn i gyfeiriad Nantlle gwympo i dwll yr ochr arall i'r chwarel - adeiladwyd ffordd newydd sbon ar linell newydd ar hyd y dyffryn yn y 1920au. Mae lôn gefn Petris yn rhan o'r hen lôn a redai ar draws y sarn, ond mae bron pob arwydd o'r sarn gynt wedi diflannu o dan domennydd llechi, a'r ffordd ei hun ar gau dros yr hen bont.
Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu prosiect Cof y Cwmwd drwy ychwanegu ati . Mae manylion am sut i wneud hyn yma
Cyfeiriadau
- ↑ Archifdy Caernarfon, XQS/1654+1655/22