Chwarel Tŷ'n-y-weirglodd: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Chwarel lechi oedd '''Chwarel Tŷ'n-y-weirglodd''', rhwng pentref [[Tan'rallt]] a [[Nantlle]]. (SH 493521). | Chwarel lechi oedd '''Chwarel Tŷ'n-y-weirglodd''', rhwng pentref [[Tan'rallt]] a [[Nantlle]]. (SH 493521). | ||
Cafodd y safle yma | Cafodd y safle yma ei agor ar ddechrau'r bedwaredd ganrif ar bymtheg, a chloddiwyd llechi gwyrdd a choch yma. Gan ei fod yn dwll cloddio bychan, roedd gwaith yno yn ysbeidiol a tua 100 o ddynion yn gweithio yno ar adegau. Roedd dŵr yn brin i droi peiriannau'r chwarel ac ers y 1880au bu ymdrechion gan y chwarel hon i ddargyfeirio petgh o ddwr a redai trwy dir [[Gwernor]] lle oedd chwarel arall. Rhaid oedd i reolwyr [[Chwarel Gwernor]] warchod eu cyflenwad o ddŵr, yn arbennig ar ôl iddynt osod tyrbinau ac olwyn Pelton, ac aethant i gyfraith ym 1907 i atal Chwarel Tŷ'n-y-weirglodd; Gwernor enillodd yr achos, gydag effeithiau drwg ar Chwarel Tŷ'n-y-weirglodd. Am gyfnod, rhaid oedd atal y dynion i gyd. Gweler yr hanes [[Achos Dŵr Afon Tŷ Coch|yma]] | ||
Credir i'r chwarel yma ddefnyddio incléin, ac yna blondin stêm i gario'r cynnyrch allan. Ym 1937-8, roedd 39 o ddynion yn gweithio yno.<ref>Jean Lindsay, ''A History of the North Wales Slate Industry'',(Newton Abbot, 1974), t. 328-9.</ref> Roedd wedi cau erbyn 1953, er roedd cwmni Twll Coed wedi gweithio yno yn y 1970au.<ref>Tomos, Dewi ''Chwareli Dyffryn Nantlle'' (Llyfrau Llafar Gwlad, 2007)</ref> | Credir i'r chwarel yma ddefnyddio incléin, ac yna blondin stêm i gario'r cynnyrch allan. Ym 1937-8, roedd 39 o ddynion yn gweithio yno.<ref>Jean Lindsay, ''A History of the North Wales Slate Industry'',(Newton Abbot, 1974), t. 328-9.</ref> Roedd wedi cau erbyn 1953, er roedd cwmni Twll Coed wedi gweithio yno yn y 1970au.<ref>Tomos, Dewi ''Chwareli Dyffryn Nantlle'' (Llyfrau Llafar Gwlad, 2007)</ref> | ||
Golygiad diweddaraf yn ôl 16:12, 6 Rhagfyr 2022
Chwarel lechi oedd Chwarel Tŷ'n-y-weirglodd, rhwng pentref Tan'rallt a Nantlle. (SH 493521).
Cafodd y safle yma ei agor ar ddechrau'r bedwaredd ganrif ar bymtheg, a chloddiwyd llechi gwyrdd a choch yma. Gan ei fod yn dwll cloddio bychan, roedd gwaith yno yn ysbeidiol a tua 100 o ddynion yn gweithio yno ar adegau. Roedd dŵr yn brin i droi peiriannau'r chwarel ac ers y 1880au bu ymdrechion gan y chwarel hon i ddargyfeirio petgh o ddwr a redai trwy dir Gwernor lle oedd chwarel arall. Rhaid oedd i reolwyr Chwarel Gwernor warchod eu cyflenwad o ddŵr, yn arbennig ar ôl iddynt osod tyrbinau ac olwyn Pelton, ac aethant i gyfraith ym 1907 i atal Chwarel Tŷ'n-y-weirglodd; Gwernor enillodd yr achos, gydag effeithiau drwg ar Chwarel Tŷ'n-y-weirglodd. Am gyfnod, rhaid oedd atal y dynion i gyd. Gweler yr hanes yma
Credir i'r chwarel yma ddefnyddio incléin, ac yna blondin stêm i gario'r cynnyrch allan. Ym 1937-8, roedd 39 o ddynion yn gweithio yno.[1] Roedd wedi cau erbyn 1953, er roedd cwmni Twll Coed wedi gweithio yno yn y 1970au.[2]
Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu prosiect Cof y Cwmwd drwy ychwanegu ati . Mae manylion am sut i wneud hyn yma