John Griffith Owen: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Crëwyd tudalen newydd yn dechrau gyda 'Roedd '''John Griffith Owen''' (1858-1885) yn frawd iau i'r bardd a'r gweinidog Alafon, a chynhyrchodd yntau beth barddoniaeth yn ystod ei oes fer. Treu...' |
Irion (sgwrs | cyfraniadau) Dim crynodeb golygu |
||
| (Ni ddangosir y golygiad yn y canol gan ddefnyddiwr arall) | |||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Roedd '''John Griffith Owen''' (1858-1885) yn frawd iau i'r bardd a'r gweinidog Alafon, a chynhyrchodd yntau beth barddoniaeth yn ystod ei oes fer. | Roedd '''John Griffith Owen''' (1858-1885) yn frawd iau i'r bardd a'r gweinidog [[Owen Griffith Owen (Alafon)]], a chynhyrchodd yntau beth barddoniaeth yn ystod ei oes fer. | ||
Treuliodd ei blentyndod | Treuliodd ei blentyndod ym [[Pant-glas|Mhant Glas]], lle roedd ei dad yn cadw tafarn. Prin oedd yr addysg gynnar ffurfiol a gafodd, ond dichon i'w frawd hŷn fod yn gryn ddylanwad arno. Cafodd swydd yn llanc ifanc fel prentis argraffydd yn swyddfa [[Griffith Lewis]], [[Pen-y-groes]], ac oddi yno aeth i weithio i swyddfa'r ''Genedl'' yng Nghaernarfon fel argraffydd a darllenydd proflenni. Dywedir ei fod yn weithiwr cyflym a chywir ac yn uchel ei barch ymysg ei gydweithwyr. Fodd bynnag, torrodd ei iechyd yn ifanc a bu farw yng nghartref ei frawd, Alafon, fel y dywedodd hwnnw mewn llythyr at Cybi: "Bu farw, wedi bod yn distaw ddihoeni dan fy nghronglwyd am bedwar mis, yn 27ain oed." Prin oedd ei gynnyrch barddonol, ond diogelwyd peth ohono mewn llawysgrifen gan ei frawd, a anfonodd enghreifftiau ohono at Cybi. Dyma dri englyn o'i eiddo i "Y Phonograph" (math cynnar o gramoffon), a oedd yn ddyfais bur newydd a chwyldroadol bryd hynny: | ||
Ha! wele deil barabl dyn, - i'w ollwng | Ha! wele deil barabl dyn, - i'w ollwng | ||
| Llinell 16: | Llinell 16: | ||
Un ga wlad i'w arddel; | Un ga wlad i'w arddel; | ||
Trwy hwn, er mewn tir anwel, | Trwy hwn, er mewn tir anwel, | ||
Sai' ei ddawn i'r oes a ddêl.< | Sai' ei ddawn i'r oes a ddêl.<ref>Cybi, ''Beirdd Gwerin Eifionydd'', (Pwllheli, 1914), tt.26-8.</ref> | ||
== Cyfeiriadau == | == Cyfeiriadau == | ||
[[Categori:Pobl]] | |||
[[Categori:Beirdd]] | |||
[[Categori:Argraffwyr]] | |||
Golygiad diweddaraf yn ôl 10:37, 5 Tachwedd 2022
Roedd John Griffith Owen (1858-1885) yn frawd iau i'r bardd a'r gweinidog Owen Griffith Owen (Alafon), a chynhyrchodd yntau beth barddoniaeth yn ystod ei oes fer.
Treuliodd ei blentyndod ym Mhant Glas, lle roedd ei dad yn cadw tafarn. Prin oedd yr addysg gynnar ffurfiol a gafodd, ond dichon i'w frawd hŷn fod yn gryn ddylanwad arno. Cafodd swydd yn llanc ifanc fel prentis argraffydd yn swyddfa Griffith Lewis, Pen-y-groes, ac oddi yno aeth i weithio i swyddfa'r Genedl yng Nghaernarfon fel argraffydd a darllenydd proflenni. Dywedir ei fod yn weithiwr cyflym a chywir ac yn uchel ei barch ymysg ei gydweithwyr. Fodd bynnag, torrodd ei iechyd yn ifanc a bu farw yng nghartref ei frawd, Alafon, fel y dywedodd hwnnw mewn llythyr at Cybi: "Bu farw, wedi bod yn distaw ddihoeni dan fy nghronglwyd am bedwar mis, yn 27ain oed." Prin oedd ei gynnyrch barddonol, ond diogelwyd peth ohono mewn llawysgrifen gan ei frawd, a anfonodd enghreifftiau ohono at Cybi. Dyma dri englyn o'i eiddo i "Y Phonograph" (math cynnar o gramoffon), a oedd yn ddyfais bur newydd a chwyldroadol bryd hynny:
Ha! wele deil barabl dyn, - i'w ollwng
Allan bod sill wedyn;
Ei foddus waith rhyfedd sy'n
Rhoi syndod, ddrysa undyn.
Dynweryd dôn neu eiriau, - yn fanwl
Anfona'r un nodau;
A seinia glir lais yn glau
O'i lonydd ddirgel enau.
O dan gamp, fe geidw'n gêl - enwog lais,
Un ga wlad i'w arddel;
Trwy hwn, er mewn tir anwel,
Sai' ei ddawn i'r oes a ddêl.[1]
Cyfeiriadau
- ↑ Cybi, Beirdd Gwerin Eifionydd, (Pwllheli, 1914), tt.26-8.