Gweld cod am Llyn y Gader

Mae '''Llyn y Gader''' (neu '''Llyn y Gadair''' fel y'i gelwir hefyd) i'r de o bentref [[Rhyd-ddu]] ac, yn dechnegol, mae'r cwbl ohono y tu allan i ffiniau [[Uwchgwyrfai]] ond dyma darddiad [[Afon Gwyrfai]] neu, fel y'i gelwir yn yr ardal, [[Afon Cwellyn]] neu [[Afon Llyn y Gader]]. Fodd bynnag, mae ffin plwyf [[Llanwnda]], ac felly ffin [[Uwchgwyrfai]], yn rhedeg ar hyd ymyl y llyn am ryw hyd ger y fan lle mae'r afon yn cychwyn ar ei thaith o'r llyn. Craig fawr ar ffurf cadair sy'n codi o'r llyn ar ochr yr ogledd-orllewinol iddo a roddodd ei enw iddo ac fe'i hanfarwolwyd hefyd yn un o sonedau enwocaf y bardd o Rhyd-ddu, T.H. Parry-Williams, sy'n dechrau â'r llinellau:

  Ni wêl y teithiwr talog mono bron
    Wrth edrych dros ei fasddwr ar y wlad.
  Mae mwy o harddwch ym mynyddoedd hon
    Nag mewn rhyw ddarn o lyn, heb ddim ond bad
  Pysgotwr unig, sydd yn chwipio'r dŵr
    A rhwyfo plwc yn awr ac yn y man,
  Fel adyn ar gyfeiliorn, neu fel gŵr
    Ar ddyfroedd hunlle'n methu cyrraedd glan.<sup>[1]</sup> 

== Cyfeiriadau ==

1. T.H. Parry-Williams, ''Detholiad o Gerddi'', (Gwasg Gomer, 1972), t.35. 

 

[[Categori:Llynnoedd]]