Gweld cod am Cae Buckley / Cae Ellen Bulkeley

Mae'r annedd a elwir bellach yn '''Cae Buckley''' rhwng [[Saron]] a phentref [[Llandwrog]], er ei fod ym mhlwyf [[Llanwnda]]. Enw gwreiddiol y lle oedd ''Cae Ellen Bulkeley''. Hanai'r Ellen hon o deulu uchelwrol Bulkeley Biwmares a chanol y 15g daeth yn wraig gyntaf i Robert ap Maredudd o [[Glynllifon]]. Bu farw'n ifanc a chanodd un o feirdd amlycaf y cyfnod, Tudur Aled, farwnad i'w choffáu, lle cyfeiria at: 'Dwyn seren dinas araul / Duwmares, hud am wres haul'. Cofnodwyd yr enw mewn sawl ffordd mewn gwahanol ddogfennau dros y blynyddoedd, gyda'r amrywiadau rhyfeddaf i'w cael yn asesiadau'r Dreth Dir, er enghraifft ''Cae Ellin Puckly'' ym 1773 a ''gay Elin bwgla'' ym 1779. Ar fap Ordnans 1838 y ffurf ''Cae Helen Bwcla'' a geir, gyda'r cyfenw ''Bulkeley'' yn cael ei Gymreigio gyda'r terfyniad ''-ey'' yn troi'n ''-a''. ''Cae-Elen-Bulkeley'' a geir ar fap Ordnans 1919 ond rywbryd ar ôl hynny fe'i cwtogwyd i ''Cae Buckley'' gan golli'r cyfeiriad hanesyddol pwysig at y wraig hon.<sup>1</sup>

== Cyfeiriadau ==

1. Glenda Carr, ''Hen Enwau o Arfon, Llŷn ac Eifionydd'', (Gwasg y Bwthyn, 2011), tt.62-3.