Inclein Bryngwyn
Roedd Inclein Bryngwyn yn cysylltu Gorsaf reilffordd Bryngwyn, gorsaf olaf Cangen Bryngwyn Rheilffyrdd Cul Gogledd Cymru, gyda'r chwareli llechi ar lethrau Moel Tryfan ac ardal Y Fron. Defnyddiodd y chwareli hyn draciau'r un lled â Rheilffordd Cul Gogledd Cymru, ac felly roedd modd i wagenni deithio'r holl ffordd o'r chwarel i'r cei drawslwytho yng Ngorsaf reilffordd Dinas. Byddid yn gollwng y wagenni llawn i lawr yr inclein ar draws y tir comin trwy ddefnyddio rhaffau a reolid gan ddrwm weindio, a thynnu'r rhai gweigion yn ôl yr un ffordd. Roedd seidins yng ngorsaf Bryngwyn lle arhosai'r wagenni nes bod trên nwyddau yn eu casglu.
Tua phen yr inclein, croesai'r lôn rhwng Rhosgadfan a Bwlch-y-llyn y cledrau ar bont a elwid Pont y Reil.
Mae olion yr inclein i'w gweld hyd heddiw ar ochr y bryn uwchben y Bryngwyn er bod y bont wedi hen ddiflannu.
Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu prosiect Cof y Cwmwd drwy ychwanegu ati . Mae manylion am sut i wneud hyn yma