Côr Tal-y-sarn
Ffurfiwyd Côr Tal-y-sarn fis Chwefror 1881 gan gerddor ifanc addawol, Edward Owen (Iorwerth ap Owain)[1], brawd Mair Alaw ac ewyrth i'r Brodyr Francis. Mae cofnod fod y côr wedi cystadlu yn erbyn Côr Pen-y-groes yng Nghylchwyl flynyddol Undeb Llenyddol Tal-y-sarn fis Mehefin yr un flwyddyn, dan arweiniad Iorwerth ap Owain.[2] Aeth Iorwerth ap Owain ymlaen i goleg cerdd ac i ddilyn gyrfa fel unawdydd a beirniad yng Nghymru, ac wedyn ar draws Prydain, gan symud i Lundain, ac ni cheir fawr o sôn am y côr ar ôl 1881.
Roedd nifer o gorau dros y blynyddoedd, o 1871 am hanner canrif a mwy, yn perfformio mewn cyngherddau a chymryd rhan mewn cyfarfodydd cystadleuol yn yr ardal dan enw côr Tal-y-sarn (sylwer ar y llythyren fach!) ond mae cyd-destun y cyfeiriadau'n tueddu awgrymu mai corau ad hoc neu dros dro oeddynt, wedi eu harwain gan wahanol arweinyddion bron bob amser, a'r aelodau wedi dod at ei gilydd, mae'n debyg, er mwyn cystadlu neu berfformio mewn digwyddiad penodol.[3]
Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu prosiect Cof y Cwmwd drwy ychwanegu ati . Mae manylion am sut i wneud hyn yma