Bad achub Trefor

Oddi ar Cof y Cwmwd
Neidio i'r panel llywio Neidio i'r bar chwilio
Ni chefnogir y fersiwn argraffadwy bellach ac efallai y bydd gwallau rendro. Diweddarwch eich nodau tudalen a defnyddiwch y nodweddion argraffu arferol yn eich porwr.

Agorwyd gorsaf Bad achub Trefor 19 Ebrill 1883, ac fe'i caewyd ym 1901. Yn swyddogol, galwyd yr orsaf yn orsaf bad achub Llanaelhaearn, gan mai yn y plwyf hwnnw y lleolwyd y cwch. Fe godwyd cwt i'r bad achub ger cei Cwmni Ithfaen Trefor. Penderfynwyd bod angen bad achub rhwng Portinlläen a Llanddwyn yn dilyn llongddrylliad y Cyprian, llong fawr a gollwyd ar y creigiau ger Cwmistir.

Yr unig fad achub parhaol i wasanaethu yn yr orsaf oedd y Cyprian, cwch modern hunan-gywirol (sef un a fyddai'n ei unioni ei hun pe bai'n troi â'i ben i waered). Enwyd y cwch hwn ar ôl y llong a ddrylliwyd wrth Gwmistir, ac fe'i cyflwynwyd yn rhodd i Sefydliad Cenedlaethol y Badau Achub er cof am gapten y Cyprian, Capten Strachan. Tawel fu hynt bad achub Trefor; roedd y cwch arferol, y Cyprian, yn cael ei atgyweirio a chwch dros dro aeth allan ar yr alwad gyntaf a gafwyd, na ddigwyddodd tan 1890, pan aeth allan ddwywaith yr un diwrnod i helpu'r sgwner Reknown o Abertawe, ac wedyn y sgwner Ceres o Gaernarfon. Unig wasanaeth y Cyprian ei hun oedd ar 24 Awst 1894, pan aeth allan i gynorthwyo cwch pysgota, yr Annie Jones.

Roedd cwt y bad achub yn union wrth ochr ddeuheuol yr hen gei yn harbwr Trefor.[1]

Arhosodd yr orsaf yn agored tan 1901 ond ni ddaeth galwad arall am wasanaeth y bad achub; erbyn hynny oedd y Cyprian yn annerbyniol o ran ei gyflwr a daethpwyd â'r orsaf i ben.[2]

Cyfeiriadau

  1. Map Ordnans 1888
  2. Henry Parry, Wreck and Rescue on the Coast of Wales, Cyf. I (Truro, 1969), t.63-68.