Ffynnon Edliw
Mae Ffynnon Edliw, a rhoi'r enw mwyaf cyfarwydd ar y ffynnon hon ym mhlwyf Llandwrog, yn hen ffynnon heb fawr o hanes iddi, ond eto mae hi'n hen iawn. Enwau eraill a arddelid ar y ffynnon hon yn y gorffennol oedd Ffynnon Odliw a Ffynnon Adliw. Ni chynhwysir mohoni yn rhestr bur gyflawn Francis Jones yn ei lyfr[1]
Mae'n sefyll nid nepell o borthdy mawr Glynllifon, yr ochr arall i'r lôn bost iddo, ac ychydig i'r de, mewn darn o goedwig a elwir yn "Goed Ffynnon-edliw" ar fapiau Ordnans (cyf SH 44915539). Mae waliau o waith cerrig a charreg fawr o lechen ar ei phen yn golygu ei bod yn cael ei gadw'n weddol amlwg. Mae pwll o fewn terfynnau'r wal, tua 4 troedfedd wrth 2 droedfedd a hanner.[2]
Yr oedd y ffynnon hon yn un o'r ffynhonnau a gyfrifid yn sanctaidd gan bererinion y Canol Oesoedd pan oeddynt ar eu taith o Fangor i Ynys Enlli.[3] Nid syndod hyn, ac ystyried fod safleoedd crefyddol arall gerllaw, sef Eglwys Llandwrog ryw dri lled cau i ffwrdd, a safle hen fetws Betws Gwernrhiw bron gyferbyn â'r ffynnon yr ochr arall i'r ffordd fodern.
Cyfeiriadau
- ↑ Francis Jones, The Holy Wells of Wales, (Caerdydd, 1954)
- ↑ Comisaiwn Henebion Cymru, Caernarvonshire, Cyf 2, t.198.
- ↑ http://www.ffynhonnaucymru.org.uk/ffynhonnau%27r_pererinion.htm