Tir y Goron

Roedd tir y Goron yn eiddo i Goron Lloegr (gan ddilyn y rhesymeg ei fod yn dir agored ar y mynydd oedd gynt yn eiddo i Dywysogion Cymru, a chan fod Brenin Lloegr wedi 'goresgyn' y Tywysogion ym 1282, daeth yn eiddo i Goron Lloegr). Roedd asiant lleol yn gweinyddu tiroedd y Goron, ac ym 1745 rhoddwyd prydles i berchnogion Ystad Glynllifon ar y tir a elwid yn Dir Comin Moel Tryfan, nes i'r brydles gael ei thynnu'n ôl ym 1796 gan nad oedd y teulu'n cadw at delerau'r cytundeb. (Gweler yr erthygl ar Cau Tiroedd Comin Uwchgwyrfai.) Erbyn hynny, roedd llawer o waith chwarelu answyddogol gan rai nad oedd ganddynt hawl i weithredu felly yn mynd yn ei flaen.

Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu prosiect Cof y Cwmwd drwy ychwanegu ati . Mae manylion am sut i wneud hyn yma