Bryncynan (trefgordd)

Roedd Bryncynan yn drefgordd fechan a oedd wedi ei roi i glâs ac eglwys Clynnog Fawr fel gwaddol. Roedd ei ffiniau o fewn plwyf bresennol Clynnog Fawr yn ardal Pontlyfni. Fe ddelid y tir fel tir cyfrif gan rai nad oeddynt yn ddynion rhydd, h.y. nad oiedd ganddynt yr hawl i roi'r tir i neb arall nac i symud i ffwrdd.

Mae fferm bresennol o'r un enw yn tystio i'w leoliad. Fel mewn llawer achos, mae prif fferm (neu un o brif ffermydd) yr ardal a gynhwysid o fewn trefgordd yn parhau â'r enw hyd heddiw.

Mae rhai manylion am y drefgordd hon yn gynwysedig yn Stent Uwchgwyrfai 1352 Dyma gyfieithiad rhydd o'r manylion hynny:

BRYNCYNAN

Delir y drefgordd hon o dan Sant Beuno. Ac mae hi’n cael ei dal gan Madog Cewerent, Einion ap Cyfnerth ac eraill sydd yn daeogion i denantiaid rhydd Clynnog. Ac nid oes arnynt ardreth bob blwyddyn i’r Arglwydd Dywysog ond ar wahân i’r taliadau a’r dyletswyddau a ddangosir uchod yn y drefgordd uchod o Glynnog.

Yn groes i drefgorddi a arhosai o dan y Tywysog, ychydig o fanylion a geir yma, gan fod ychydig o ddiddordeb ariannol oedd gan y Tywysog, wedi i'r tir gael ei neilltuo ar gyfer yr eglwys.

Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu prosiect Cof y Cwmwd drwy ychwanegu ati . Mae manylion am sut i wneud hyn yma