Bwlchderwin: Gwahaniaeth rhwng fersiynau
Dim crynodeb golygu |
Dim crynodeb golygu |
||
| Llinell 1: | Llinell 1: | ||
Ardal wasgaredig yw '''Bwlchderwin''' ar ffordd [[Clynnog Fawr]] wedi dringo Allt y Pant o [[Pant-glas|Bant-glas]]. Nid oes yma'r fath beth â chlwstwr o dai ond bu yma [[Capel Bwlchderwin (MC)|gapel]] yn un pen, ysgol Eglwysig sef [[Ysgol Ynys-yr-Arch]] yn y pen arall a siop mewn gwahanol dai ar wahanol adegau. | Ardal wasgaredig yw '''Bwlchderwin''' ar ffordd [[Clynnog Fawr]] wedi dringo Allt y Pant <ref>Fe'i henwir gan R. Gordon Williams yn ei ''Atgofion Plentyndod'', Darlith Flynyddol Llyfrgell Pen-y-groes, 1983-84.</ref> o [[Pant-glas|Bant-glas]]. Nid oes yma'r fath beth â chlwstwr o dai ond bu yma [[Capel Bwlchderwin (MC)|gapel]] yn un pen, ysgol Eglwysig sef [[Ysgol Ynys-yr-Arch]]<ref> ''Atgofion Plentyndod'' tud.8-16 ac 19-22.</ref> yn y pen arall a siop mewn gwahanol dai ar wahanol adegau. | ||
==Rhai murddunod yn yr ardal ym 1870== | ==Rhai murddunod yn yr ardal ym 1870== | ||
| Llinell 6: | Llinell 6: | ||
==Tai/Tyddynnod/Ffermydd yr ardal o tua 1870-1981== | ==Tai/Tyddynnod/Ffermydd yr ardal o tua 1870-1981== | ||
''Braich-y-foel''; | ''Braich-y-foel''; (Cofiai R. Gordon Williams ''wyth o ddynion yn torri'r ffridd wrth y ffordd gyda phladuriau, y naill yn dilyn y llall gyda'r un rhythm yn eu pldurio, ac yn aros weithiau i roi min ar eu pladuriau gyda'r pren stric a'r saim a'r graean.''<ref>tud.29 ''O Ben Moel Derwin''</ref> | ||
''Tanychwarel''; | ''Tanychwarel''; | ||
''Terfynau''; | ''Terfynau''; | ||
| Llinell 26: | Llinell 26: | ||
''Ty Glas''; | ''Ty Glas''; | ||
''Y Gors'';''Cors-y-wlad''. | ''Y Gors'';''Cors-y-wlad''. | ||
<ref>Nid yw Gyfelog (ger yr ysgol)ar y rhestr hon. Yma y cartrefai J.R. Owen. Meddai R. Gordon Williams amdano: ''...Ato fo yr âi pawb am gyngor neu i lenwi ffurflen ac roedd yn englynwr da iawn. Y fo luniodd yr englyn a gyfrifid yn un o'r englynion cofffa gorau. Englyn ydyw i dri o blant Nant Cwmbran a fu farw yn agos at ei gilydd: | |||
Marwolaeth Mair a Willie, - a Rhisiart | |||
Wna i reswm dewi, | |||
Ond ffydd ddichon fodloni, | |||
A gweld trefn mewn galw tri. | |||
Bu'n ddiacon ffyddlon ym Mwlchderwin am 67 mlynedd, ac yn gynghorydd gweithgar tros ei ardal am flynyddoedd ar Gyngor Gwyrfai..."</ref> | |||
==Yr enw== | ==Yr enw== | ||
Fersiwn yn ôl 21:01, 6 Tachwedd 2018
Ardal wasgaredig yw Bwlchderwin ar ffordd Clynnog Fawr wedi dringo Allt y Pant [1] o Bant-glas. Nid oes yma'r fath beth â chlwstwr o dai ond bu yma gapel yn un pen, ysgol Eglwysig sef Ysgol Ynys-yr-Arch[2] yn y pen arall a siop mewn gwahanol dai ar wahanol adegau.
Rhai murddunod yn yr ardal ym 1870
Felog Bach, Yr Ochr, Tanychwarel, Y Foel, Cae'r Bwlch, Foel Fechan, Murforwyn Bach (dau dŷ), Pen Isa'r Mynydd, Cefn White, Maes Du, Stabl Goch, Cae Hir (tri thŷ), Cae Mwynan, Cae Crin, Cors-y-wlad (dau dŷ).[3]
Tai/Tyddynnod/Ffermydd yr ardal o tua 1870-1981
Braich-y-foel; (Cofiai R. Gordon Williams wyth o ddynion yn torri'r ffridd wrth y ffordd gyda phladuriau, y naill yn dilyn y llall gyda'r un rhythm yn eu pldurio, ac yn aros weithiau i roi min ar eu pladuriau gyda'r pren stric a'r saim a'r graean.[4] Tanychwarel; Terfynau; Derwyn Uchaf (Deuai Griffith Powell â'i gi gydag ef i'r Capel bob amser.); Tan'rallt; Plas Du; Ty'n-y-coed; Rhwngyddwyffordd; Muryforwyn; Gyfelog Ucha (ger Capel Bwlchderwin (MC)); Baron Hill; Ty'n-Gors; Ty Newydd; Garreg Wen; Pen Isa'r Mynydd; Ynys-yr-Arch; Llwyngwanadl Ucha; Llwyngwanadl Isa; Ty Glas; Y Gors;Cors-y-wlad. [5]
Yr enw
Ar rai mapiau Ordnans ac mewn ambell i le arall, ceir yr enw "Bwlch Derwydd" ond mae hyn yn anghywir.
i'w barhau
Cyfeiriadau
- ↑ Fe'i henwir gan R. Gordon Williams yn ei Atgofion Plentyndod, Darlith Flynyddol Llyfrgell Pen-y-groes, 1983-84.
- ↑ Atgofion Plentyndod tud.8-16 ac 19-22.
- ↑ Enwir y rhain (o gofnodion ei dad) yn llyfr O. Roger Owen,O Ben Moel Derwin, Cyhoeddiadau Mei, 1981.
- ↑ tud.29 O Ben Moel Derwin
- ↑ Nid yw Gyfelog (ger yr ysgol)ar y rhestr hon. Yma y cartrefai J.R. Owen. Meddai R. Gordon Williams amdano: ...Ato fo yr âi pawb am gyngor neu i lenwi ffurflen ac roedd yn englynwr da iawn. Y fo luniodd yr englyn a gyfrifid yn un o'r englynion cofffa gorau. Englyn ydyw i dri o blant Nant Cwmbran a fu farw yn agos at ei gilydd: Marwolaeth Mair a Willie, - a Rhisiart Wna i reswm dewi, Ond ffydd ddichon fodloni, A gweld trefn mewn galw tri. Bu'n ddiacon ffyddlon ym Mwlchderwin am 67 mlynedd, ac yn gynghorydd gweithgar tros ei ardal am flynyddoedd ar Gyngor Gwyrfai..."