Angharad Tomos: Gwahaniaeth rhwng fersiynau

Oddi ar Cof y Cwmwd
Neidio i'r panel llywio Neidio i'r bar chwilio
← Golygiad hŷn
Dim crynodeb golygu
BDim crynodeb golygu
 
(Ni ddangosir y 7 golygiad yn y canol gan ddefnyddiwr arall)
Llinell 1: Llinell 1:
Mae '''Angharad Tomos''' (ganed 1958) yn ymgyrchydd iaith, nofelydd, awdures plant ac arlunydd llyfrau. Mae hi'n hanu o waelodion plwyf [[Llanwnda]] er iddi fyw ym mhentref [[Pen-y-groes]] bellach, lle mae hi'n weithgar iawn gyda phrosiectau cymunedol. Hi a'i gŵr fu'n bennaf gyfrifol am achub [[Siop Griffiths]] yn y pentref a'i throi'n ganolfan ar gyfer amryw o weithgareddau ac yn gaffi cymunedol, "Yr Orsaf".
[[Delwedd:Angharad_Tomos.JPG|bawd|de|400px]]


Mae hi'n wyres i'r darlithydd, Sosialydd ac awdur [[David Thomas]]. Am gyfnod yn y 1970au, hi oedd Cadeirydd Cymdeithas yr Iaith a chafodd ei charcharu sawl gwaith, gan dynnu ar y profiadau hynny ar gyfer rhai o'i nofelau. Ymysg darllenwyr iau, mae hi'n enwog fel awdures a darlunydd Cyfres Rwdlan.
Mae '''Angharad Tomos''' (ganed 1958) yn ymgyrchydd iaith, nofelydd, awdures plant a darlunydd llyfrau. Mae'n hanu o waelodion plwyf [[Llanwnda]] er ei bod yn byw ym mhentref [[Pen-y-groes]] bellach, lle mae'n weithgar iawn gyda phrosiectau cymunedol. Hi a'i gŵr fu'n bennaf cyfrifol am achub [[Siop Griffiths]] yn y pentref a'i throi'n ganolfan ar gyfer amryw o weithgareddau ac yn gaffi cymunedol, "Yr Orsaf".
 
Fe'i ganed ym Bangor|Mangor, a chafodd ei magu yn un o bum chwaer yn Llanwnda. Mynychodd Ysgol Gynradd Bontnewydd ac [[Ysgol Dyffryn Nantlle]]. Cychwynnodd ei haddysg uwch ym Mhrifysgol Cymru, Aberystwyth, ond bu iddi adael er mwyn gweithio i Gymdeithas yr Iaith. Cafodd radd ym Mhrifysgol Cymru, Bangor yn ddiweddarach.<ref>Mae rhan sylweddol o'r erthygl hon wedi ei chymryd o dudalen Angharad Tomos ar Wicipedia [https://cy.wikipedia.org/wiki/Angharad_Tomos], cyrchwyd 7.6.2019</ref>
 
Mae'n ymgyrchydd iaith digyfaddawd, yn llenor disglair, ac wedi gwneud cyfraniad enfawr gyda'i llyfrau i blant. Bu'n gadeirydd Cymdeithas yr Iaith. Enillodd goron Eisteddfod yr Urdd â'i chyfrol ''Hen Fyd Hurt'' ym 1982.
 
Mae hi'n ysgrifennu a darlunio llyfrau i blant, gan gynnwys ei chyfres ''Rwdlan'', a leolir yng Ngwlad y Rwla. ''Rala Rwdins'' oedd y gyfrol gyntaf yn y gyfres hon, cyhoeddwyd gan Y Lolfa ym 1983.
 
Ym 1985 derbyniodd wobr Yr Academi Gymreig am ei nofel ''Yma o Hyd'' sy'n ymdrin â bywyd carchar y cafodd hi ei hun brofiad ohono fel ymgyrchydd iaith. Enillodd Fedal Ryddiaith yr Eisteddfod Genedlaethol ddwywaith, ym 1991 ac ym 1997, a Gwobr Tir na n-Og ddwywaith yn ogystal, ym 1986 ac 1994.
 
Enillodd Wobr Mary Vaughan Jones yn 2009 am ei chyfraniad i lenyddiaeth plant yng Nghymru.<ref>Dyfyniad o'r we [url=http://www.cllc.org.uk/newyddion-news/news-detail?diablo.lang=cym&id=12136| dyddiad=24 Tachwedd 2009| cyhoeddwr=Cyngor Llyfrau Cymru| teitl=Anrhydeddu Awdur Llyfrau Plant - Tlws Mary Vaughan Jones 2009]</ref>
 
Mae'n briod â Ben Gregory ac yn byw ym Mhen-y-groes.
 
==Ymgyrchu==
Mae Angharad Tomos yn ymgyrchydd sydd wedi cefnogi sawl achos. Yn ogystal ag ymgyrchoedd dros y Gymraeg mae wedi gweithredu dros heddwch a gwrthwynebu rhyfel<ref>http://archif.rhwyd.org/ycymro/newyddion/c/x44/i/3734/desc/cofio-hedd-nid-cledd--pererindod-heddwch-gogledd-cymru/</ref> ac yn erbyn codi cerflun Henry Morton Stanley yn Ninbych<ref>http://www.telegraph.co.uk/comment/letters/7963923/If-it-was-right-to-drop-the-bomb-on-Hiroshima-it-cant-be-immoral-to-have-Trident.html</ref>.
 
==Llyfryddiaeth==
* ''Bodlon - Byw'n Hapus ar Lai'' (Gwasg Gwynedd, 2011)
* ''Sothach a Sglyfath'' (Y Lolfa, 1993)
* ''Cnonyn Aflonydd'' (Gwasg Gwynedd, 2001)
* ''Hen Fyd Hurt'' (Y Lolfa, 1992)
* ''Hiraeth am Yfory'' (Gwasg Gomer, 2002)
* ''Dysgu'r Wyddor gyda Rwdlan'' (Y Lolfa, 2005)
* ''Llyfr Lliwio Gwlad y Rwla'' (Y Lolfa, 2011)
* '''Dydw i Ddim Eisiau' - Stori Jona'' (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
* ''Un Bach Ydwyf'' (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
* ''Ar y Brig - Stori Saceus'' (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
* ''I Mewn i'r Arch â Nhw'' (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
* ''Paid Siglo'r Cwch'' (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
* ''Rhywun i'w Garu'' (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
* ''Y Wal Na Ddaeth i Lawr'' (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
* ''Yn Ffau'r Llewod'' (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
* ''I Mewn i'r Arch â Nhw'' (Cyhoeddiadau'r Gair, 2001)
* ''Nadolig heb Goeden'' (Cyhoeddiadau'r Gair, 2001)
* ''Nadolig heb Goeden'' (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
* ''Eira'r Gaeaf'' (Y Lolfa, 2010)
* ''Gwanwyn Gwlad y Rwla'' (Y Lolfa, 2010)
* ''Haf Braf'' (Y Lolfa, 2010)
* ''Halibalŵ Yr Hydref'' (Y Lolfa, 2010)
* ''Parti Cwmwl'' (Y Lolfa, 1998)
* ''Pecyn Cyfres Darllen Mewn Dim'' (Y Lolfa, 2007)
* ''Rhagom'' (Gwasg Carreg Gwalch, 2004)
* ''Si Hei Lwli'' (Y Lolfa, 2005)
* ''Stwnsh Rwdlan'' (Y Lolfa, 1997)
* ''Titrwm'' (Y Lolfa, 1994)
* ''Wele'n Gwawrio'' (Y Lolfa, 2004)
* ''Wrth fy Nagrau i]' (Gwasg Carreg Gwalch, 2007)
* ''Yma o Hyd'' (Y Lolfa, 1985)
* ''Y Llipryn Llwyd'' (Y Lolfa, 1985)
 
==Gwobrau ac anrhydeddau==
* 1982 - Medal Lenyddiaeth Eisteddfod yr Urdd am ''Hen Fyd Hurt''
* 1986 - Gwobr Tir na n-Og am ''Y Llipryn Llwyd'' (Cyfres Rwdlan)
* 1991 - Medal Ryddiaith Eisteddfod Genedlaethol Cymru Yr Wyddgrug 1991 am ''Si Hei Lwli''
* 1997 - Medal Ryddiaith Eisteddfod Genedlaethol Cymru Meirion a'r Cyffiniau 1997 am ''Wele'n Gwawrio''
* 1994 - Gwobr Tir na n-Og am ''Sothach a Sglyfath'' (Cyfres Cled)
* 2009 - Gwobr Mary Vaughan Jones
 
Mae hefyd yn cyfrannu'n gyson i dudalennau Herald Cymraeg y ''Daily Post'', bob yn ail dydd Mercher. Mae hefyd yn cyfrannu nodiadau i'r plant ym mhapur deufisol y Wesleaid, ''Y Gwyliedydd Newydd''. Am chwarter canrif bu'n ysgrifennydd [[Capel Salem (W), Tŷ'nlôn]] nes i hwnnw gau.
 
Mae'n wyres i'r darlithydd, y Sosialydd a'r awdur [[David Thomas]].


{{eginyn}}
{{eginyn}}

Golygiad diweddaraf yn ôl 16:56, 12 Ebrill 2022

Mae Angharad Tomos (ganed 1958) yn ymgyrchydd iaith, nofelydd, awdures plant a darlunydd llyfrau. Mae'n hanu o waelodion plwyf Llanwnda er ei bod yn byw ym mhentref Pen-y-groes bellach, lle mae'n weithgar iawn gyda phrosiectau cymunedol. Hi a'i gŵr fu'n bennaf cyfrifol am achub Siop Griffiths yn y pentref a'i throi'n ganolfan ar gyfer amryw o weithgareddau ac yn gaffi cymunedol, "Yr Orsaf".

Fe'i ganed ym Bangor|Mangor, a chafodd ei magu yn un o bum chwaer yn Llanwnda. Mynychodd Ysgol Gynradd Bontnewydd ac Ysgol Dyffryn Nantlle. Cychwynnodd ei haddysg uwch ym Mhrifysgol Cymru, Aberystwyth, ond bu iddi adael er mwyn gweithio i Gymdeithas yr Iaith. Cafodd radd ym Mhrifysgol Cymru, Bangor yn ddiweddarach.[1]

Mae'n ymgyrchydd iaith digyfaddawd, yn llenor disglair, ac wedi gwneud cyfraniad enfawr gyda'i llyfrau i blant. Bu'n gadeirydd Cymdeithas yr Iaith. Enillodd goron Eisteddfod yr Urdd â'i chyfrol Hen Fyd Hurt ym 1982.

Mae hi'n ysgrifennu a darlunio llyfrau i blant, gan gynnwys ei chyfres Rwdlan, a leolir yng Ngwlad y Rwla. Rala Rwdins oedd y gyfrol gyntaf yn y gyfres hon, cyhoeddwyd gan Y Lolfa ym 1983.

Ym 1985 derbyniodd wobr Yr Academi Gymreig am ei nofel Yma o Hyd sy'n ymdrin â bywyd carchar y cafodd hi ei hun brofiad ohono fel ymgyrchydd iaith. Enillodd Fedal Ryddiaith yr Eisteddfod Genedlaethol ddwywaith, ym 1991 ac ym 1997, a Gwobr Tir na n-Og ddwywaith yn ogystal, ym 1986 ac 1994.

Enillodd Wobr Mary Vaughan Jones yn 2009 am ei chyfraniad i lenyddiaeth plant yng Nghymru.[2]

Mae'n briod â Ben Gregory ac yn byw ym Mhen-y-groes.

Ymgyrchu

Mae Angharad Tomos yn ymgyrchydd sydd wedi cefnogi sawl achos. Yn ogystal ag ymgyrchoedd dros y Gymraeg mae wedi gweithredu dros heddwch a gwrthwynebu rhyfel[3] ac yn erbyn codi cerflun Henry Morton Stanley yn Ninbych[4].

Llyfryddiaeth

  • Bodlon - Byw'n Hapus ar Lai (Gwasg Gwynedd, 2011)
  • Sothach a Sglyfath (Y Lolfa, 1993)
  • Cnonyn Aflonydd (Gwasg Gwynedd, 2001)
  • Hen Fyd Hurt (Y Lolfa, 1992)
  • Hiraeth am Yfory (Gwasg Gomer, 2002)
  • Dysgu'r Wyddor gyda Rwdlan (Y Lolfa, 2005)
  • Llyfr Lliwio Gwlad y Rwla (Y Lolfa, 2011)
  • 'Dydw i Ddim Eisiau' - Stori Jona (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
  • Un Bach Ydwyf (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
  • Ar y Brig - Stori Saceus (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
  • I Mewn i'r Arch â Nhw (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
  • Paid Siglo'r Cwch (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
  • Rhywun i'w Garu (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
  • Y Wal Na Ddaeth i Lawr (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
  • Yn Ffau'r Llewod (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
  • I Mewn i'r Arch â Nhw (Cyhoeddiadau'r Gair, 2001)
  • Nadolig heb Goeden (Cyhoeddiadau'r Gair, 2001)
  • Nadolig heb Goeden (Cyhoeddiadau'r Gair, 1999)
  • Eira'r Gaeaf (Y Lolfa, 2010)
  • Gwanwyn Gwlad y Rwla (Y Lolfa, 2010)
  • Haf Braf (Y Lolfa, 2010)
  • Halibalŵ Yr Hydref (Y Lolfa, 2010)
  • Parti Cwmwl (Y Lolfa, 1998)
  • Pecyn Cyfres Darllen Mewn Dim (Y Lolfa, 2007)
  • Rhagom (Gwasg Carreg Gwalch, 2004)
  • Si Hei Lwli (Y Lolfa, 2005)
  • Stwnsh Rwdlan (Y Lolfa, 1997)
  • Titrwm (Y Lolfa, 1994)
  • Wele'n Gwawrio (Y Lolfa, 2004)
  • Wrth fy Nagrau i]' (Gwasg Carreg Gwalch, 2007)
  • Yma o Hyd (Y Lolfa, 1985)
  • Y Llipryn Llwyd (Y Lolfa, 1985)

Gwobrau ac anrhydeddau

  • 1982 - Medal Lenyddiaeth Eisteddfod yr Urdd am Hen Fyd Hurt
  • 1986 - Gwobr Tir na n-Og am Y Llipryn Llwyd (Cyfres Rwdlan)
  • 1991 - Medal Ryddiaith Eisteddfod Genedlaethol Cymru Yr Wyddgrug 1991 am Si Hei Lwli
  • 1997 - Medal Ryddiaith Eisteddfod Genedlaethol Cymru Meirion a'r Cyffiniau 1997 am Wele'n Gwawrio
  • 1994 - Gwobr Tir na n-Og am Sothach a Sglyfath (Cyfres Cled)
  • 2009 - Gwobr Mary Vaughan Jones

Mae hefyd yn cyfrannu'n gyson i dudalennau Herald Cymraeg y Daily Post, bob yn ail dydd Mercher. Mae hefyd yn cyfrannu nodiadau i'r plant ym mhapur deufisol y Wesleaid, Y Gwyliedydd Newydd. Am chwarter canrif bu'n ysgrifennydd Capel Salem (W), Tŷ'nlôn nes i hwnnw gau.

Mae'n wyres i'r darlithydd, y Sosialydd a'r awdur David Thomas.

Mae'r erthygl hon yn eginyn. Gallwch helpu prosiect Cof y Cwmwd drwy ychwanegu ati . Mae manylion am sut i wneud hyn yma

Cyfeiriadau

  1. ↑ Mae rhan sylweddol o'r erthygl hon wedi ei chymryd o dudalen Angharad Tomos ar Wicipedia [1], cyrchwyd 7.6.2019
  2. ↑ Dyfyniad o'r we [url=http://www.cllc.org.uk/newyddion-news/news-detail?diablo.lang=cym&id=12136%7C dyddiad=24 Tachwedd 2009| cyhoeddwr=Cyngor Llyfrau Cymru| teitl=Anrhydeddu Awdur Llyfrau Plant - Tlws Mary Vaughan Jones 2009]
  3. ↑ http://archif.rhwyd.org/ycymro/newyddion/c/x44/i/3734/desc/cofio-hedd-nid-cledd--pererindod-heddwch-gogledd-cymru/
  4. ↑ http://www.telegraph.co.uk/comment/letters/7963923/If-it-was-right-to-drop-the-bomb-on-Hiroshima-it-cant-be-immoral-to-have-Trident.html
Wedi dod o "https://cof.canolfanuwchgwyrfai.cymru/index.php?title=Angharad_Tomos&oldid=13399"