Gweld cod am Isaac B. Williams (Llew Deulyn)

Adroddwr, canwr ac arweinydd poblogaidd cyngherddau ac eisteddfodau yn [[Dyffryn Nantlle|Nyffryn Nantlle]] tua dechrau'r ganrif ddiwethaf oedd '''Isaac B. Williams''', [[Nantlle]] (1871-1932). Fe'i hadwaenid yn eang fel Llew Deulyn. Teithiodd led-led y sir a chyn belled â Lerpwl i ganu ac adrodd mewn cyngherddau ac eisteddfodau, gan ennill yn y rheiny'n fynych. Cyhoeddodd rywfaint o farddoniaeth ddigon trefnus, os braidd yn ystrydebol a rhigymllyd.<ref>Er enghraifft, "Dial y Cam", ''Yr Herald Cymraeg'', 17.1.1914, t.7</ref>

Fe'i ganed, mae'n debyg, mewn tŷ yn Rhesdai Pen-yr-orsedd, Nantlle ym 1871, yn fab i Thomas B. a Hannah Williams. Roedd ei dad yn chwarelwr ac yn is-bostfeistr Nantlle, swyddi a ddaliodd am ugain mlynedd a mwy. Ar ôl tyfu'n ddigon hen, aeth Isaac i'r chwarel hefyd. Fe briododd â Mary Jones, dynes yr un oed ag ef, ac o'r un ardal, ym 1893, gan ymgartrefu yn 7 Rhesdai Nantlle; yn y man, symudodd y teulu i 18 Rhes Victoria.<ref>Cyfrifiadau plwyf Llandwrog 1871-1911; Mynegai Priodasau Cymru a Lloegr, 1893; gwefan FindMyPast</ref>  Parhaodd i weithio yn y chwarel, gan ddod yn lladmerydd dros chwareli llechi ac yn gryn arbenigwr ar eu ffyniant.<ref>Gweler, er enghraifft, ''Cambrian News'', 19.5.1916, t.5, lle sonnir am lythyr gan Llew Deulyn am "Slate Quarrying and Science".</ref>

Canodd [[Griffith William Francis|G.W. Francis]] englyn i'w ganmol, englyn a gyhoeddwyd yn y ''Dinesydd'' ym 1919:
:::::::::::'''Llith i'r Llew'''
::::::''Llew i'n deffro, Llew ein Dyffryn – Llew doeth''     
::::::::''Llew dewr i'n hamddiffyn,''   
:::::::''Llew mawr gwlad, Llew mwya'r glyn,'' 
:::::::''Llew dwywlad yw Llew Deulyn''."'' 
:::::::::::::G.W. Francis<ref>''Y Dinesydd Cymreig'', 17.12.1919, t.2</ref>

==Cyfeiriadau==

[[Categori:Pobl]]
[[Categori:Adroddwyr]]
[[Categori:Beirdd]]
[[Categori:Cantorion]]