Gweld cod am Hugh Beaver Roberts

Roedd '''Hugh Beaver Roberts''' (1820-1903) yn dwrnai gyda busnes ym Mangor; er iddo gael ei eni yng Nghilcain, Sir y Fflint,cartref ei dad, Hugh Roberts, oedd Glan-y-Fenai, Llandegfan.<ref>Cyfarwyddiadur Kelly, 1901</ref> Priododd Harriet Wyatt (ganed 1822), merch James Wyatt, Plas Gwynant, Llandygái ym 1848. Yn ddyn teulu, bu'n byw yn Wellfield House, Bangor gyda'i wraig, tri mab a merch, bedair morwyn ac athrawes breifat ar gyfer y plant.<ref>Cyrfifiad Bangor 1861</ref> Erbyn 1871, roedd wedi symud gyda'i wraig a'i ferch i Milverton, Swydd Warwig, er ei fod yn dal yn gofrestrydd Llys Profiant Bangor. Yn ddiweddarach, bu ei holl ddiddordebau busnes gwahanol yn golygu ei fod yn gorfod byw oddi cartref am gyfnodau, gan aros mewn llety ym Marylebone, Llundain.<ref>Cyfrifiad St Marylebone, Llundain, 1881,1891</ref> Bu farw ei wraig Harriet ym 1899.<ref>J.E. Griffith, ''Pedigrees of Anglesey and Caernarvonshire Families'' (Horncastle, 1914), t.134. </ref> Erbyn 1901 roedd yn lletya yn Green Bank, Bangor.<ref>Cyfrifiad Bangor 1901</ref>  Fe'i claddwyd ym mynwent Llandegfan, nid nepell o gartref ei deulu.<ref>Archifdy Ynys Môn, Cofrestr plwyf Llandegfan, 1903</ref>

Bu'n ynad heddwch mewn tair sir, ac yn ddirpry arglwydd raglaw yn Sir Feirionnydd.<ref>Cyfarwyddiadur Kelly, 1901</ref>

Daeth yn berchennog ar Ystad Croesor, gan ddatblygu'r pentref, ac adeiladu Tramffordd Croesor i gludo llechi o'i chwarel ei hun a chwareli eraill y dyffryn.<ref>Gwefan Heneb, [http://www.heneb.co.uk/hlc/ffestiniog/ffest11.html], cyrchwyd 7.1.2022</ref> 

Fel dyn busnes a chyfalafwr, roedd yn edrych am gyfleoedd i fuddsoddi, a chymerodd ddiddordeb yn [[Chwarel Braich]] ar lethrau [[Moel Tryfan]] ym 1868, gan ei rhedeg wedyn dan enw Cwmni Chwarel Llechi Braich. Roedd yn un o gyfarwyddwyr Cwmni [[Rheilffyrdd Cul Gogledd Cymru]], oherwydd (mae'n debyg) ei awydd i gael gwell ffordd o symud llechi o'i chwarel at y farchnad. Roedd ei brofiad gyda Thramffordd Croesor, a'i gysylltiad â'r rheilffordd gul a oedd wedi cyrraedd [[Gorsaf reilffordd Bryngwyn|Bryngwyn]], yn help iddo weld potensial am gysylltu Chwarel Braich â rhwydwaith tramffyrdd ucheldir [[Uwchgwyrfai]].

==Cyfeiriadau==

[[Categori:Pobl]]
[[Categori:Diwydianwyr a Chyfalafwyr]]
[[Categori:Chwareli llechi]]